Dit voorjaar meldde de inspectie dat klachten van studenten over ‘spookvakken’ geen hout sneden, maar dat ze hun punten soms wel te makkelijk verdienen. Nader onderzoek naar cadeaupunten was gewenst, ‘ omdat dit raakt aan de discussie over de vermeende ‘lichtheid’ van het Nederlandse hoger onderwijs’.

Uit het gisteren gepubliceerde vervolgonderzoek, uitgevoerd door het Nijmeegse bureau ResearchNed, blijkt dat ‘cadeaupunten’ iets meer voorkomen bij hogescholen dan bij universiteiten. In de wo-sector gedrag en maatschappij en de hbo-sector economie bovendien het vaakst.

De ruim negenduizend ondervraagde hbo-studenten noemen het ontbreken of uitvallen van contacturen en de geringe vereiste voorbereiding als voornaamste redenen. Een deel van de bijna vierduizend wo-studenten schreven de cadeaupunten daarnaast toe aan het lage niveau van de stof en de toetsen of opdrachten.

Veertien procent van de studenten wijt de cadeaupunten aan een te milde beoordeling door docenten. ‘ Meeliften was heel gemakkelijk’ en ‘ De docent trok de cijfers op om het aantal gezakten te beperken’ werden door acht en drie procent van de geënquêteerden genoemd. ‘ Alles was te kopiëren van internet’ scoorde beter bij de hbo-studenten (2,8 procent) dan bij de universitaire (0,8 procent).

De cadeaupunten worden gedeeltelijk gecompenseerd door vakken waarvoor studenten meer moeten doen dat het programma aangeeft. Deze ‘extra-tijd-vakken’ komen volgens de ondervraagde studenten iets vaker voor bij universiteiten. De stof blijkt uitgebreid en ingewikkeld, de colleges vergen veel voorbereiding, de opdrachten of toetsen zijn moeilijk en de begeleiding is onvoldoende.

Na wat plussen en minnen concludeert de inspectie dat hogescholen netto 0,7 studiepunt per jaar cadeau doen en universiteiten 0,1. Ze wil dat de instellingen nagaan of de studielast wel overal zwaar genoeg is. Het ministerie moet haar onderzoek dusdanig verfijnen dat er per opleiding uitspraken kunnen worden gedaan.

In een brief aan de Tweede Kamer onderschrijft minister Plasterk dat er geen sprake is van moedwil of fraude bij de instellingen. Wel staat voor hem vast dat het onderwijs ‘echt’ aan intensiteit moet winnen en dat er haast gemaakt moet worden met de verdere professionalisering van de examencommissies in het hbo. Dat zal de betrouwbaarheid van de diploma’s ten goede komen.

Woordvoerder Paul Helbing van de HBO-raad noemt het ‘vanzelfsprekend’ onwenselijk als studenten te weinig doen voor hun studiepunten. Maar net als Plasterk vindt hij dat het probleem niet groter moet worden gemaakt dan het is. ‘De door studenten waargenomen cadeaupunten vormen per jaar ongeveer 1 procent van de totale studiebelasting. Daar kun je niet uit afleiden dat het hoger onderwijs te licht is.’

De VSNU laat weten dat de uitkomsten van het onderzoek aansluiten bij het gezamenlijke streven van de universiteiten om het bacheloronderwijs te verstevigen en gevarieerder te maken.

HOP, Hein Cuppen