Behoorlijk teleurgesteld, maar ook oprecht verbaasd, zo reageert directeur Hans van der Moolen van IvG (gezondheidszorg) op de Keuzegidsscore van verpleegkunde: voor het vijfde jaar op rij gedaald, nog dieper in de rode cijfers.

‘De Keuzegids baseert zich voor een belangrijk deel op de Nationale Studentenenquête’, zegt Van der Moolen, ‘en puur op basis van die enquête is verpleegkunde juist licht gestegen.’ Hij bladert door een lange lijst met vragen die 424 studenten verpleegkunde beantwoordden en laat zien dat op onderdelen waarop de opleiding jarenlang felle kritiek kreeg, verpleegkunde nu een stijgende lijn heeft ingezet.

Studenten beoordelen de roosters en de toetsing iets beter en de inhoud van de opleiding scoort zelfs op een aantal punten niet meer onvoldoende. Van der Moolen:

‘Bedrijfsmatig maken we vorderingen binnen IvG, dat zie je bij al onze opleidingen terug. Ik heb er vertrouwen in dat het ook met verpleegkunde goed gaat komen, maar ik had verwacht daar nu al iets van terug te zien in de Keuzegids.’

Docenten niet ‘inspirerend’
Op een belangrijk onderdeel is verpleegkunde echter ook in de studentenenquête gedaald, namelijk op het gebied van docenten. De kwaliteit van feedback en begeleiding is volgens studenten naar beneden gegaan. De bereikbaarheid en de ‘inspirerendheid’ van docenten scoort al langer een onvoldoende.

‘In het verleden werden docenten ingezet op gebieden waarop ze niet of minder deskundig zijn. Daar zijn we dit collegejaar helemaal van afgestapt. Ik vind dat je les moet geven op je expertise, dan krijg je ook enthousiaste en inspirerende lessen.’

IJsselland Ziekenhuis weer in gesprek
Waar ook hard aan gewerkt wordt, is de kwaliteit van en rondom stages. Verpleegkunde ontwikkelt samen met de verschillende afdelingen van drie ziekenhuizen een toets die stagiairs straks voor en na iedere stage op een afdeling moeten afleggen. De vragen zijn toegespitst op de afdeling. Zo kunnen studenten van tevoren zien wat ze nog missen en achteraf wat ze geleerd hebben.

Onder die drie ziekenhuizen zit niet het IJsselland Ziekenhuis, vertelt Van der Moolen. IJsselland weigerde vorig jaar nog langer stagiaires verpleegkunde van de Hogeschool Rotterdam, omdat de kwaliteit van de stagiaires niet goed genoeg was. Hoofd personeelszaken Wim Sillevis Smitt in een reactie: ‘Het ging vooral om de kennis van kwalen en behandelingsmethodieken. Deze situatie duurde al langer en het niveau werd niet beter, ondanks de signalen die we daarover aan de aan de Hogeschool Rotterdam gaven. Daarom hebben we de samenwerking opgezegd. Dat gaat niet over één nacht ijs.’

‘Verbetering nu al zichtbaar’
Sillevis Smitt hoopt dat die samenwerking er in de toekomst weer komt, benadrukt hij. Hij vindt het ‘zonde’ dat de samenwerking opgezegd moest worden. Hans van der Moolen heeft zelf het initiatief genomen om weer met het ziekenhuis te gaan praten. Hij denkt ook dat de stagetoets die verpleegkunde ontwikkelt, kan helpen opsporen waar de gebreken zitten. ‘Deze toets laat zien waar het bij studenten aan schort. Dat helpt iedereen’, zegt Van der Moolen: ‘student, hogeschool en ziekenhuis.’

Van der Moolen zit nu in zijn tweede jaar als directeur van IvG. Vorig jaar wist hij zeker dat de Keuzegids dit jaar positiever zou zijn. Dat denkt hij ook nu weer over volgend jaar. ‘Ik zie verbetering in de scores van de eerste cohorten én in die van alle studenten. Ik durf ook voor volgend jaar weer te zeggen dat we het beter gaan doen in de Keuzegids.’

Stijgen én dalen, kan dat?
Keuzegids-directeur Frank Steenkamp heeft de scores van verpleegkunde nog eens bekeken en legt uit waar het verschil tussen de NSE-cijfers en de Keuzegidsscore vandaan komt:

‘We vergelijken de opleidingen met het gemiddelde van alle Nederlandse hbo-opleidingen. Dat gemiddelde is licht gestegen en de stijging van verpleegkunde was nog kleiner. Dus de opleiding daalt een fractie in vergelijking met de rest. Maar dat is echt millimeterwerk. Welke cijfers je ook gebruikt, statistisch gezien is er geen sprake van vooruitgang. In dit tempo duurt het nog twaalf jaar voordat de opleiding in de buurt van het landelijk gemiddelde komt.’

Wat de cijfers ook beïnvloedt, is dat in de NSE-cijfers van Van der Moolen ook de deeltijders en duale studenten zijn opgenomen, terwijl voor deze Keuzegids alleen de oordelen van voltijders meetellen.

Verloskunde spurt vooruit
Waar de Keuzegids bij verpleegkunde een teleurstelling teweegbracht, kan een andere IvG-opleiding, verloskunde, juist zeer tevreden zijn. De opleiding stijgt twintig punten ten opzichte van vorig jaar. Van 62 naar 82, op een schaal van 100. De afgelopen vijf jaar liet maar één andere HR-opleiding zo’n grote sprong vooruit zien (maritiem officier). Verloskunde voert hierdoor dit jaar verrassend de lijst aan van HR-opleidingen die in de Keuzegids staan.

Onderwijsmanager Marion van Harn denkt dat een in 2009 gefaseerd ingevoerd nieuw curriculum hier mede de oorzaak van is. Sinds de invoering ervan begonnen de scores te stijgen. ‘Hoe meer studenten het volgen, hoe hoger de scores’, zegt Van Harn.

Studenten betrekken bij opleiding
Dit jaar krijgen ook de vierdejaars het nieuwe curriculum. Dat betekent dat ook zij kennismaken met een nieuwe manier van toetsen, een onderdeel dat in het verleden slecht scoorde. Bij die toetsing betrekt de opleiding intensief mensen uit de praktijk, iets wat studenten blijken te waarderen, weet Van Harn. ‘Maar ook het werkveld is superenthousiast, we hebben meer mensen uit de praktijk in onze poule dan we kunnen gebruiken.’

Verloskunde is een kleine opleiding met een instroom van zestig studenten per jaar. Dat maakt het ook mogelijk om de studenten nauw bij de opleiding te betrekken. Van Harn: ‘We spreken intensief met de studenten over het onderwijs. Natuurlijk gaan er dingen mis, maar ze voelen zich gezien en serieus genomen. We koppelen ook de onderwijsevaluaties en de uitkomst van de NSE naar ze terug.’

‘Maar ook als je een grote instroom hebt kun je nog steeds een wereld winnen met goede communicatie’, benadrukt Van Harn. ‘Goede communicatie, over opleidingsinformatie en over evaluaties, speelt een rol bij de studenttevredenheid. En daar kan iedereen, los van de onderwijsinhoud, mee aan de slag.’

Marion van Harn is ook bekend met de opleiding verloskunde in Maastricht, één van de zeer weinige van de ruim negenhonderd onderzochte opleidingen die dit jaar honderd punten scoort in de Keuzegids. Van Harn: ‘Ik weet dat zij heel veel investeren in een studentgerichte aanpak.’

Score kan verder omhoog
De score van verloskunde kan nog verder omhoog, denkt Van Harn, bijvoorbeeld op het onderdeel ‘faciliteiten’, dat nu nog onvoldoende scoort. De opleiding is dit schooljaar (nadat de enquête is afgenomen) verhuisd naar de Rochussenstraat. ‘De studenten zijn bijzonder enthousiast over het nieuwe gebouw en de voorzieningen ervan.’

Olmo Linthorst