De gemiddelde HR-student is hetero en oké met het geslacht dat in zijn paspoort staat, maar door tv-programma’s zoals Hij is een zij, Geslacht en Genderbende weten we dat dit niet vanzelfsprekend is. Profielen vroeg alle studenten het hemd van het lijf en achterhaalde de naakte waarheid over gender en seksuele voorkeur op de HR. Er kwamen 6.321 ingevulde vragenlijsten terug, 20 procent van de studenten hebben aan het onderzoek meegewerkt.

Van alle studenten die de enquête invulden, past 97 procent in de standaard man-vrouwverdeling, 3 procent kan zich niet in deze verdeling vinden. Als we deze studenten vragen hoe ze zich het liefst zouden identificeren, antwoordt 1,2 procent met ‘genderfluïde’. Deze groep voelt zich soms man, soms vrouw of iets ertussenin. 0,3 procent vinkt het hokje ‘transgender’ aan, deze groep voelt zich niet thuis in de rol die bij zijn geslacht past. 0,1 procent bestempelt zichzelf als transseksueel, en voelt zich meer thuis in het lichaam van de andere sekse. En 0,7 procent is non-binary, deze studenten voelen zich geen man én geen vrouw.

Mensen die niet in het vakje ‘man’ of ‘vrouw’ vallen, hebben het lastig in onze maatschappij. De wereld is letterlijk niet op hen ingericht. Want welke kleedkamer moeten ze gebruiken op de sportschool, op welke afdeling kopen ze hun kleding en welk toilet kiezen ze als de nood hoog is?

• Lees ook: Definities LGBTI

Paspoort

Na de geboorte moeten ouders de overheid laten weten welk geslacht hun kind heeft en dat komt dan in zijn paspoort te staan. Superoverzichtelijk, maar niet toereikend voor mensen die met mannelijke én vrouwelijke geslachtsorganen worden geboren of die zich niet thuis voelen bij het geslacht dat in hun paspoort vermeld staat. We vroegen in de enquête: Zou er op officiële documenten een categorie bij moeten? 53 procent van de vrouwen en 30 procent van de mannen vindt de opties ‘man’ en ‘vrouw’ te weinig. De keuzemogelijkheid ‘anders’ of een hele reeks genderopties toevoegen, vinden zij een goed idee.

Als we de enquête-uitkomsten vertalen naar de volledige hogeschoolpopulatie, kunnen we zeggen dat de HR ongeveer 45 transseksuelen en 80 transgenders telt. De groep genderfluïde en non-binary studenten – studenten die zich niet per se mannelijk of vrouwelijk voelen – is met meer dan 600 mensen veel groter. En in al deze groepen komen veel meer vrouwen dan mannen voor. Vrouwen staan sowieso meer open voor fluïditeit. Driekwart van de vrouwen heeft begrip voor mensen die zich fluïde voelen, van de mannen is dit slechts de helft.

Als je de begrippen ‘mannelijk’ en ‘vrouwelijk’ aan de uiteinden van één lijn zou zetten, zitten de mannen vooral aan de mannenkant, terwijl vrouwen meer richting het midden gaan. Ze voelen zich vaker onzijdig of iets mannelijker.

Als we mannen en vrouwen vragen of ze weleens kleding kopen op de ‘andere’ afdeling van de kledingwinkel is ook hier een duidelijk verschil zichtbaar. Mannen shoppen altijd op hun eigen afdeling: 70 procent van de mannen heeft nog nooit iets van de vrouwenafdeling gekocht en gaat dit ook nooit doen. Van de vrouwen sluit 15 procent uit ooit nog eens kleding te kopen op de mannenafdeling, de helft vindt het geen probleem om dat te doen.

Genderneutrale toiletten

En de toilethokken delen, hoe staan we daartegenover? Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat genderfluïde, transgender, transseksuele en non-binary studenten de toiletten op prijs zouden stellen en er ook gebruik van zouden maken. Andere studenten hebben minder met dit concept. De helft van de studenten heeft er geen behoefte aan en zou zelfs liever een ander toilet gebruiken. Vooral mannen moeten er niets van hebben. Bijzonder, want de HR heeft om praktische redenen al wat genderneutrale toiletten op de Willem de Kooning Academie en die worden probleemloos gebruikt.

Geaardheid

In de vragenlijst zijn de studenten ook naar hun geaardheid gevraagd. Veruit de meeste studenten zijn hetero en weten hun hele leven dat ze op het andere geslacht vallen. Heteromannen zijn ook wat hun geaardheid betreft een stuk zekerder dan vrouwen: 85 procent weet op de basisschool hoe hij geaard is. Vrouwen hebben meer tijd nodig en zijn ook vaker bi- of panseksueel. Als je biseksueel bent, val je op mannen én vrouwen. Panseksuelen zijn genderblind, ze vallen op mensen ongeacht hun geslacht.

We vroegen de studenten wie er allemaal van hun geaardheid weet. 90 van alle respondenten antwoordde ‘iedereen’. Als we dit uitsplitsen naar seksuele voorkeur, zien we een ander plaatje. Hetero’s en lesbiennes zijn het meest open over hun geaardheid. Homo’s, bi-, pan- en demiseksuelen – mensen met weinig seksueel verlangen – volgen. Het grootste taboe blijkt aseksualiteit te zijn, blijkbaar is geen seks willen iets om je voor te schamen.

Opmerkelijk, want er zijn voldoende studenten die niet aan seks en relaties doen. 3 procent van de studenten heeft zich nog nooit seksueel aangetrokken gevoeld tot een ander. 5 procent fantaseert niet over seks en 15 procent heeft nog nooit een liefdesrelatie gehad.

Uit de kast komen

Studenten vinden de HR over het algemeen een veilige plek, maar toch is 3 procent weleens gepest op de HR. Uit de kast komen is volgens studenten geen probleem. Driekwart van de studenten denkt dat je op de HR veilig uit de kast kan komen en 80 procent denkt dat het veilig is om een homoseksuele relatie te hebben met een klasgenoot. Alleen panseksuelen voelen zich minder veilig.

Wanneer het om zichtbaar gedrag gaat, worden studenten minder tolerant. Nog geen 60 procent denkt dat een homostel veilig hand in hand door de gangen kan lopen. Slechts 40 procent denkt dat ze veilig kunnen zoenen, hoewel dat van hetero’s ook niet echt gewaardeerd wordt in de wandelgangen.

Wanneer we dieper op de materie ingaan, zien we dat er verschil in tolerantie is. De minst tolerante groep mensen op de HR zijn mannen. 6 procent van hen keurt homoseksualiteit af. Als we deze anonieme vragenlijsten vergelijken, moeten we concluderen dat het geloof ook een grote rol speelt in de mate van tolerantie. Niet-gelovigen hebben geen problemen met homoseksualiteit, christenen zijn iets minder tolerant en moslims, boeddhisten, hindoes en joden keuren homoseksualiteit af. Een klein gedeelte van hen – 2 procent, ongeveer 250 mannen; ja, echt alleen mannen – keurt mishandeling van LGBTI’ers zelfs goed.

Vaker studievertraging

Studenten die zich niet identificeren als ‘man’, ‘vrouw’ of ‘hetero’ lopen tot 10 procent vaker studievertraging op.

Vlaggen op Coming Out Day?

Op 11 oktober is het Coming Out Day, een dag waarop de regenboogvlag gehesen wordt om LGBTI’ers te steunen. In 2016 was er een relletje op de HR. Er waren studenten en docenten die de regenboogvlag wilden hijsen, maar het college van bestuur gaf hier geen toestemming voor. De rode HR-vlag, die iedere dag op de HR-gebouwen wappert, was volgens het college voor iedereen en dus ook voor LGBTI’ers. Deze beslissing viel niet goed en BNN-presentator Tim Hofman kwam voor zijn programma #BOOS verhaal halen.
11 oktober is het opnieuw Coming Out Day. We vroegen studenten of we dit jaar de vlag wel moeten hijsen. 46 procent van de studenten is voor, 19 procent is neutraal en 35 procent is tegen. De reacties logen er ook niet om. Voor iedere passievolle LGBTI’er die vond dat de HR er verkeerd aan deed – ‘Is dit nou echt dé dag van het jaar dat je als hogeschool wil laten zien dat je niet solidair bent met LGBTI’ers?’ – stond er een heteroreactie zoals ‘Er is ook geen speciale heterodag, toch?’ of ‘Als ze geaccepteerd willen worden, moeten ze zich minder onderscheiden’. Er zijn hetero’s die het hijsen van de vlag onzin vinden, maar een overgroot deel van de LGBTI-community zou het heel fijn vinden als de regenboogvlag wordt gehesen die dag. Het lijkt erop dat deze groep pech heeft. Collegevoorzitter Ron Bormans heeft laten weten dat er ook dit jaar niet gevlagd gaat worden (zie kader reactie collegebestuur).

Daarnaast geven LGBTI’ers aan dat ze graag met HR-studenten bij elkaar willen komen om te praten en ervaringen uit te wisselen. Wanneer we kijken naar studiesucces, gender en geaardheid zien we dat studenten die zich niet identificeren als ‘man’, ‘vrouw’ of ‘hetero’ tot 10 procent vaker studievertraging oplopen. Een plek waar LGBTI-studenten elkaar kunnen treffen en elkaar kunnen steunen en motiveren, zou dus geen overbodige luxe zijn en misschien wel voor betere studieresultaten kunnen zorgen. Daarnaast geven niet-heterostudenten aan dat ze het fijn zouden vinden als er speciale vertrouwenspersonen, decanen en slc’ers komen zodat ze ook daar een aanspreekpunt hebben in de hogeschool.

Tekst & onderzoek: Tosca Sel
Graphics: Demian Janssen
Data-analyse: Erik van Schooten, kenniscentrum talentontwikkeling