Hoe ziet Syrische humor eruit? Nou zo: via WhatsApp vraag ik (redacteur bij Profielen) aan Hazem hoe het gaat. ‘Goed hoor. En met jou?’, antwoordt hij. Maar even later: ‘Over mijn studiepunten: helaas kan ik niet doorgaan’ (huil-emoji).

Nadat ik heb gehapt en heb gezegd hoe jammer dat is, volgt: ‘Nee hoor.’ ‘Grapje.’ ’60 punten van 60. Vol pakket (spierballen-emoji). Ik probeerde op een Syrische manier grapjes te maken.’

En zo komt het dat we deze serie afsluiten met taart, samen met Hazems vrouw Taimaa en zoontje Sami in hun huis in Hellevoetsluis.

Vloeiend Nederlands

Het is nog maar vier jaar geleden dat Hazem vluchtte uit Aleppo. In een paar jaar tijd heeft hij vloeiend Nederlands geleerd, is hij herenigd met zijn vrouw en vader geworden van de nu anderhalf jaar oude Sami.

Om na die rollercoaster van vluchten en inburgeren een plek op de Nederlandse arbeidsmarkt te krijgen, moest Hazem terug naar de schoolbanken. Het werd de tweejarige associate degree integraal bouwmanagement waarbij de studenten een baan combineren met een deeltijdstudie.

‘In het begin was het wennen om hier te studeren’, blikt Hazem terug. ‘De technische vakken waren geen probleem. Ik heb een universitaire studie civiele techniek gevolgd in Aleppo. Wat moeilijk was, was de taal. Dan werd in een tentamen gevraagd om de spanning te berekenen over iets waar ik het woord niet eens van kende. Dat is lastig rekenen. Ook had ik nog nooit verslagen geschreven.’

De eerste twee blokken waren daarom zwaar: veel studeren, veel tijd investeren en ’s avonds na het werk toch weer achter de laptop kruipen. ‘Maar nu snap ik het. Al die verslagen zitten op eenzelfde manier in elkaar. Je moet een hoofdvraag en deelvragen bedenken. Die werk je uit in verschillende hoofdstukken en je eindigt met een conclusie. Toen ik dat begreep, lukte het me om de vakken te halen. Zo eindigde ik met zestig punten.’

Jaarcontract verlengd

Het andere goede nieuws is dat Hazems jaarcontract bij bouwbedrijf Visser & Smit Hanab is verlengd. Hij is ‘superblij’. Zijn eerste zomervakantie als werknemer staat voor de deur. Dan komt zijn neef een week op bezoek. Hij is net als Hazem uit Syrië gevlucht en woont nu in Duitsland. ‘We gaan dagjes uit, naar de Efteling en naar een plek in Nederland die ze het Venetië van het noorden noemen.’

Aleppo voor en na

Het is bijzonder voor Hazem en Taimaa om na jaren weer met familie te zijn, want Hazems ouders en zusje wonen in Turkije en Taimaas hele gezin zit nog in Syrië. Hazem laat YouTube-filmpjes zien van Aleppo, een historische miljoenenstad met grandeur en cultuur. Nu: karkassen van beton, hele wijken weggevaagd, cultureel erfgoed vernietigd en onnoemlijk veel menselijk verlies.

‘Kijk daar, op die verdieping heb ik gewerkt bij de spoorwegen’, wijst hij aan. ‘En over deze eeuwenoude markt ging mijn afstudeeropdracht.’

Toch kon hij niet anders dan vluchten. ‘Mijn vader werd van de een op de andere dag gearresteerd. Hij was gebeld door een familielid dat het leger had verlaten en was gevlucht. Het was een heel gewoon gesprek over hoe het met de familie ging. Niks politieks. Toch werd mijn vader opgepakt en twee maanden vastgezet. Zijn kaak werd gebroken, want “die had hij niet meer nodig, omdat hij met iemand had gepraat”, zeiden ze. Hij viel 30 kilo af en toen hij plotseling werd vrijgelaten, zijn we direct gevlucht. In Syrië spelen ze met mensen. Je wordt vrijgelaten en dan ineens weer opgehaald. Het was niet meer veilig voor ons, nog los van de bombardementen en de snipers.’

Dat is nu vier jaar geleden. Hazem zegt dat hij er inmiddels maar om ‘lacht’. ‘Ik kan er niet meer om huilen.’ Zijn toekomst, en die van Taimaa en Sami, ligt nu hier. In Hellevoetsluis waar ze wonen, in Papendrecht waar hij werkt en in Rotterdam waar hij studeert en samen met zijn studievrienden in de pauze Syrisch gaat eten.

Tekst: Esmé van der Molen
Foto’s: Levien Willemse