‘Ik was de enige Marokkaanse jongen en het was alsof ik mijn Rotterdams-Marokkaanse identiteit bij de voordeur moest achterlaten.’

Abdelhak, tweedejaars lero maatschappijleer: ‘Ik ben opgegroeid in het Oude Noorden en ging naar een basisschool waar 3 van de 250 leerlingen van Nederlandse afkomst waren. Toen ik klein was, dacht ik dan ook dat in Nederland allochtonen in de meerderheid waren en dat autochtonen eigenlijk de allochtonen waren. Pas toen ik naar de middelbare school ging, zag ik dat het in Rotterdam eerder 50-50 is en dat ik als Marokkaan in Nederland juist in de minderheid ben.

‘Veel Marokkanen en Turken vinden het niet prettig als hen wordt gevraagd of ze zich meer Nederlands dan Turks of Marokkaans voelen. Ik vind het niet erg om die vraag te beantwoorden. Ik zeg altijd: ik voel me meer Marokkaans dan Nederlands, maar ook meer Rotterdams dan Marokkaans. Die identiteit als Rotterdammer, als Feyenoorder, is ook belangrijk voor mij.’

Abdelhak deed vmbo, daarna mbo en stroomde toen het hbo in. Net als veel jongens van niet-westerse afkomst startte hij zijn middelbareschoolloopbaan onder zijn niveau. ‘Ik had een Cito-score van 538. Met een score van 537 kan je naar de havo, maar omdat de docenten mij vervelend vonden, dachten ze dat het beter was dat ik naar het vmbo ging. Daar bleef ik in de derde zitten en toen wilde school dat ik naar kader zou afstromen. Dat weigerde ik. Ik was misschien te laks, ik kon het wel. Daarna heb ik met twee vingers in mijn neus het vmbo gehaald en ging ik vestigingsmanager groothandel studeren op het mbo. Waarom? Omdat iedereen het deed.

‘Op het hbo koos ik opnieuw een economische studie. Daar ging ik de Engelstalige opleiding trademanagement gericht op Azië doen. Ik had allerlei goede redenen voor deze studiekeuze, zoals mijn liefde voor het Engels en interesse in Japan, maar eenmaal daar voelde ik me een buitenbeentje. Ik was de enige Marokkaanse jongen en het was alsof ik mijn Rotterdams-Marokkaanse identiteit bij de voordeur moest achterlaten.

‘Het was niemands schuld dat ik me na twee blokken zo voelde. Mijn opleiding was prima. Op één vak na had ik alles gehaald. Ook mijn klasgenoten waren aardig en nodigden me uit om mee te gaan na school, maar de verschillen waren te groot. Ik hield van een broodje döner en kapsalon, zij kenden dat niet. Ik was een Feyenoorder, zij hielden van mangastrips. Ik had niets met hen gemeen, en toen dacht ik: Als dat nu al zo is, dan is dat straks als ik ga werken ook zo. Dit was voor mij reden om te stoppen en te gaan doen wat ik eigenlijk altijd al wilde: de lerarenopleiding maatschappijleer.’

In de statistieken is Abdelhak een van de uitvallers, omdat men daarbij uitgaat van de eerste opleiding op de HR. Maar in het echte leven is hij tweedejaars lero maatschappijleer en gaat het hem goed. ‘Hier ben ik op mijn plek. Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in politiek en maatschappelijke vraagstukken, maar door de groepsdruk koos ik een andere studierichting.’ Als hij straks zelf voor de klas staat, is empathie het belangrijkste dat hij zijn leerlingen wil leren. ‘Dat is wat ze echt nodig hebben in de maatschappij.’

‘Misschien is studeren niet voor mij’

Ömer (25), drie keer begonnen en gestopt: ‘Ik ben drie keer gestart met een opleiding aan de HR en alle keren ben ik al in het eerste jaar gestopt. Toen ik op mijn zeventiende van de havo kwam, heb ik te laat en zonder veel nadenken voor sportmarketing en management gekozen. Dat leek me wel een leuke opleiding, maar al snel merkte ik dat ik daar niet op mijn plek zat.

‘Een jaar later begon ik met international business and management studies. In het begin ging het goed, maar al snel ging het weer mis. Mijn middelbare school was heel streng. Daardoor deed ik wat ik moest doen. Op het hbo moest het uit mezelf komen en bleek ik moeite te hebben met het negen-tot-vijfritme, het vroege opstaan en de discipline die bij studeren kwam kijken.

‘Weer had ik een jaar weggegooid en niks bereikt. Mijn ouders volgden me ook niet meer. Al bij mijn eerste studiekeuze hadden ze vraagtekens. “Wat kan je daar nou mee? Wil je voetballer worden?”, zeiden ze. In hun ogen studeer je om dokter of leraar te worden. Omdat mijn ouders het eerste jaar van mijn studie hadden betaald en dat op niks was uitgelopen, zorgde ik er daarna voor dat ik alles zelf betaalde.

‘Na ibms dacht ik dat het misschien beter was om een stapje terug te doen. Ik heb toen in drie jaar mijn mbo 4-diploma eventmanagement gehaald. Het verschil tussen het mbo en hbo is immens. Het niveau is niet een beetje lager, maar heel veel lager, en ook de organisatie van het onderwijs is lang niet zo strak als op het hbo.

‘Ik had nu in ieder geval een diploma, maar het idee dat ik ook een hbo-papiertje moest hebben, zat nog steeds in mijn hoofd. Daarom schreef ik me in voor de Ad accountancy. Bijna gelijk liep ik weer in dezelfde val. Ik ging veel uit en had soms maar twee of drie uur geslapen voor ik naar college kwam. Op die manier kun je zo’n studie niet doen.

‘Misschien is studeren niet voor mij. Ik geloof nog steeds dat ik het zou moeten kunnen, maar ik denk dat het beter bij me past om me te ontwikkelen via het werk. Ik ben op dit moment heel tevreden met mijn leven. Ik werk bij een restaurant in een leidinggevende functie en kan daar verder groeien.

‘Het lag niet aan de HR dat het niet is gelukt met studeren. Het was gewoon mijn eigen schuld. Ik was te lui en niet gefocust. De school was goed georganiseerd en bood ook nog extra begeleiding aan, maar uiteindelijk is studeren wel je eigen ding. Het is niet leuk als dingen niet lukken en ik heb een studieschuld van ongeveer 8.500 euro waar geen diploma tegenover staat. Dat is balen, maar niet het einde van de wereld. Ik ben allang blij dat ik nu wel op mijn plek zit. Zou ik gelukkig zijn geweest als accountant? Ik denk het niet. In ieder geval ga ik het niet nog een keer proberen. Dat boek heb ik nu echt gesloten.’

Tekst: Esme van der Molen
Fotografie: Hans Reitzema