Lieve Tosca, staat zwijgen echt gelijk aan instemmen als het over discriminatie gaat?
Lieve Tosca,
#BlackLivesMatter is overal. Op plekken waar ik normaal kom om te ontspannen (Instagram, TikTok) zie ik nu overal oproepen om me ook uit te spreken tegen racisme en discriminatie. Op beelden van Nederlandse protesten zag ik vaak het bord ‘Wie zwijgt stemt toe’ of ‘zwijgen = instemmen’ langskomen. Maar is dat zo? Ik weet dat racisme een probleem is, maar ik voel me niet genoodzaakt om me erover uit te spreken. Ik heb geen zin in de discussies die daar zeer waarschijnlijk door ontstaan. En het gaat toch om je daden, niet om je statements?
Lfs, WilmaDeZwijger
Lieve WilmaDeZwijger,
Wat er momenteel gaande is in de wereld (online en offline) vind ik prachtig en het zou fijn zijn als we deze energie vasthouden om racisme en discriminatie bespreekbaar te maken en aan te pakken. Ik denk daarbij terug aan #metoo, waardoor steeds meer mensen zich durven te laten horen over seksisme en seksuele intimidatie. Laten we ervoor zorgen dat het gesprek over racisme en discriminatie dat met #blacklivesmatter is gestart, wordt voortgezet. Want op dat vlak is er nog veel te leren en veel te doen.
Je hoeft je natuurlijk niet uit te spreken op jouw social media-kanalen als je geen zin hebt in discussies met mensen die je misschien niet (goed) kent, als je je vrouwtje maar staat wanneer je offline – in het het echte leven dus – dingen ziet gebeuren die niet door de beugel kunnen. Want weet dat discriminatie van alle soorten bij wet verboden is. Ter herinnering hier nog even artikel 1 van de Nederlandse grondwet:
‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’
Anderen aanspreken op racisme of discriminatie is belangrijk, maar ook lastig. Zeker omdat het niet altijd gaat om zaken die het nieuws halen, zoals de brute dood van George Floyd door politiegeweld. In het dagelijks leven gaat het vaak om ‘kleine’ dingen: grapjes over iemands roots, in sollicitatierondes kiezen voor de witte kandidaat omdat die ‘beter aansluit bij de bedrijfscultuur’, woordkeuze in allerhande communicatievormen of collega’s uitsluiten van groepsactiviteiten omdat die niet bij hun geloofsovertuigingen passen.
Als je ongemak voelt in een sociale situatie, maar niet direct de juiste woorden kunt vinden om het ongemak te benoemen zijn de vragen: ‘Waarom zeg je dat nu?’ of ‘Waarom doe je dat eigenlijk zo?’ goede beginpunten om mensen over hun eigen gedrag na te laten denken.
Er zijn veel voorbeelden waarin mensen ervaren dat ze niet gelijk worden behandeld en daarom vindt Peggy Wijntuin (adviseur diversiteits- en inclusiviteitsvraagstukken op de Hogeschool Rotterdam) het niet alleen belangrijk, maar zelfs noodzakelijk dat we ons uitspreken. ‘Als je je als wit persoon niet uitspreekt wanneer je iets ziet gebeuren, dan laat je het aan de zwarte persoon om het probleem op te lossen. En je kunt het discriminatie- en racismeprobleem niet op de schouders van zwarte mensen leggen, terwijl het de witte mensen zijn die hen discrimineren. En ja, mensen aanspreken is ongemakkelijk, maar het geeft lang niet zoveel ongemak als discriminatie en de pijn waar zwarte mensen dag in dag uit mee moeten leven. Dus durf je uit te spreken en laat het probleem niet bij degene die het overkomt. Het kan schuren en dus niet gezellig worden, maar we moeten hier samen doorheen zodat we uiteindelijk samen kunnen leven.’
Duidelijke taal.
Vind je de situatie lastig omdat je niet veel van racisme en discriminatie weet? Online is er veel ‘lesmateriaal’ beschikbaar. De website withuiswerk.nl is een goed beginpunt van je zoektocht en ook oneworld.org heeft een rijk archief met artikelen over discriminatie. Onderwijs jezelf door te lezen, maar ook door in gesprek te gaan met je klasgenoten. Peggy’s tip: ‘Praat met de ander, verplaats je in hem of of haar. Leer de ander kennen en beoordeel hem op basis daarvan. Maar lees ook boeken en kijk documentaires; het is niet altijd de taak van de ander om jou uit te leggen waar zijn pijn vandaan komt. Je kunt jezelf ook onderwijzen, je zit immers op de Hogeschool Rotterdam om te leren. En onze school staat in Rotterdam, een wereldstad met vele culturen. Wees een globalist!’
Ik hoop dat je hier wat aan hebt.
Lfs,
Tosca
Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief. 
Kunnen we alsjeblieft weer de term ”blank” gaan gebruiken i.p.v. dat onnodige ”wit”. Allemaal ”witte mensen doen dit” ”witte mensen doen dat” ”we moeten gebruik maken van onze witte privilege” (welke witte privilege, ik ben nog nooit voorgetrokken o.b.v. mijn huidskleur), de laatste dagen wordt je wel een schuldgevoel aangepraat als blank persoon ook al heb je nog nooit gediscrimineerd en ben je er fel op tegen.
Hi Grote Kloek,
In jouw communicatie mag je blank gebruiken als je dat per se wilt. Ik kies in mijn communicatie voor wit. En ik ben niet de enige, hier vind je bijvoorbeeld de motivatie van de NOS om hetzelfde te doen:
https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2213596-blank-of-wit-een-taalstrijd-met-een-politieke-ondertoon.html
Grts Tosca
Hi grote Kloek,
Je zegt dat je nog nooit voorgetrokken bent vanwege je huidskleur. Dat betekent waarschijnlijk dat je het nooit gemerkt hebt, het is zo vanzelfsprekend. De “natuurlijke orde”is het voor veel mensen zodat je er niks van merkt. Ik bedoel dit helemaal niet kwaad, want persoonlijk kun je daar niks aan doen dat het zo was.
Om in leertermen te spreken, je was onbewust onbekwaam. Je gaat je nu ervan bewust worden, blijkt uit je vraag en dat is ongemakkelijk, je moet het leren.
Maar het doel is uiteindelijk dat we allemaal onbewust bekwaam worden, m.a.w. dat we het vanzelfsprekend gaan vinden dat kleur geen rol speelt in hoe mensen elkaar tegemoet treden.
@ Grote Kloek: dit filmpje vond ik zelf wel een eye-opener: gewoon al het feit dat je nooit nadeel ondervindt van je buitenkant…https://www.youtube.com/watch?v=up-t5CJE_h4
@ De Grote Kloek, er wordt bewust gebruik gemaakt van wit en niet blank. Wot en zwart zijn de woorden die passen als we het hebben over de huidskleur van mensen. Blank suggereert naaf andere betekenissen waardoor er wit gebruikt wordt. Jij staat vrij om te kiezen wat je zelf wilt, maar het is goed om te zien dat de meeste mensen gewoon wit gebruiken.
Dank je wel Tosca
Ik merk dat ik die discussie moe begin te worden. Zolang beide groepen spreken in termen “zwart” en “wit/blank” en nog erger: in ‘wij” en “zij”, zal er niets veranderen. Ook spreken van “jij moet dit of dat”. Nee, ik moet helemaal niets. Ik zie nog geen 15%, dus of iemand een bepaalde huidskleur heeft zie ik pas op zeer gereduceerde afstand en het boeit me derhalve helemaal niks. Wat mij persoonlijk wel boeit, is hoe iemand een inspiratie is voor zijn omgeving, zijn levern vorm geeft en daarmee aan een ander laat zien, dat er veel meer mogelijkeen zijn dan gedacht. En maakt kleur dan echt zoveel een groter obstakel dan oud zijn, of blind, of in een rolstoel zitten als het gaat om het niet krijgen van een gelijke behandeling? Voor mij tellen alle levens en zitten we niet in hokjes. Want voor mij is dat het grootste probleem: dat iedereen denkt in hokjes en niet in mogelijkheden.
@Annelies
Het gaat er niet om of het je boeit welke kleur iemand heeft en of jij het kan zien. Het gaat erom dat mensen met een kleur of migratieachtergrond achtergesteld worden bij sollicitaties, vaak zonder reden aangehouden worden door de politie. Dagelijks verbaal gediscrimineerd worden. En zo kan ik maar doorgaan.
Het is zeker niet zo dat witte mensen het niet moeilijk hebben, maar je witte huidkleur is nooit een reden waardoor je het moeilijk hebt. Zelf heb ik ook een lichamelijke beperking en liep ik ook kansen op werk mis omdat men mij vanwege mijn beperking niet wilde aannemen, maar ik ben nog nooit achtergesteld omdat ik wit ben.