Profielen focust deze week in drie artikelen op de studieschuld. Vandaag hebben we het over aflossen. Hoe lang sleep je een studieschuld achter je aan? En wat heeft dat voor invloed op bijvoorbeeld het krijgen van een hypotheek?

De eerste twee kalenderjaren na je afstuderen hoef je niets aan DUO te betalen. Dus als je vandaag afstudeert, ga je pas aflossen vanaf januari 2025. Je mag er 35 jaar over doen. Bovendien mag je de aflossing zestig maanden (bij elkaar vijf jaar) stopzetten als het even niet uitkomt.

Terugbetalen tot je pensioen?

Dat komt dus neer op 42 jaar en enkele maanden. Als je bijvoorbeeld op je 24ste afstudeert, dan kun je terugbetalen tot je 66 jaar oud bent. Dan pas wordt het restant, als dat er is, kwijtgescholden. Terugbetalen tot je pensioen? Dat klopt in principe wel.

Hoeveel betaal je dan? Bij een rente van nul procent is het simpel. Als je 30 duizend euro schuld hebt, deel je dat door 35 keer 12 maanden. Dan betaal je dus elke maand 71,43 euro per maand terug.

Partner? Beide inkomens tellen mee

Maar DUO houdt rekening met je inkomen. Als je in dit voorbeeld 40 duizend euro bruto per jaar verdient, zakt het maandbedrag een tientje. Bij 30 duizend euro kom je onder de dertig euro per maand en bij een inkomen van 22.930 euro (ruim 1.900 euro per maand) betaal je niets.

Heb je een partner? Dan tellen beide inkomens mee, en beide studieschulden. Je kunt dus niet zeggen: ‘Wat heb ik met de schuld van mijn geliefde te maken?’ Je bent partners in aflossen.

‘Krijg ik ooit een hypotheek?’

Door het nieuwe leenstelsel kun je geen huis meer kopen, is een veelgehoord verwijt. Klopt dat? We vragen het financieel specialist Karin Boog van Vereniging Eigen Huis.

Even een open deur intrappen: studieschulden zijn niets nieuws. Toen studenten nog een basisbeurs kregen, konden ze erbij lenen. De voorwaarden waren toen minder gunstig: je moest de schuld met hogere maandbedragen binnen vijftien jaar terugbetalen.

Schulden in het oude stelsel wegen voor een hypotheek twee keer zo zwaar.

Het effect op de hypotheek? Schulden in het oude stelsel wegen voor een hypotheek twee keer zo zwaar. Een ‘oude’ schuld bij DUO van 10 duizend euro betekent een hypotheek die 19 duizend euro lager is. ‘Met commerciële leningen gaat het nog harder’, waarschuwt Boog. ‘Als je bijvoorbeeld tienduizend euro voor een auto leent, is je maximale hypotheek zomaar 50 duizend euro lager.’

In het nieuwe leenstelsel (vanaf september 2015) krijg je geen basisbeurs, maar mag je onder gunstige voorwaarden lenen: aflossen kan in 35 jaar en het maandbedrag is lager. Een schuld van 10 duizend euro betekent een maximale hypotheek die 10.250 euro lager is. Dat is dus bijna één op één.

Beter af in het oude stelsel?

Wanneer was je beter af: in het tijdperk met of zonder basisbeurs? Dat ligt eraan. Leen je veel of weinig bij? In het oude stelsel was je schuld lager, maar in het nieuwe stelsel zijn de voorwaarden gunstiger. Er is een kantelpunt. Wie veel moet lenen, is in het nieuwe stelsel beter af dan in het oude.

Je kunt het narekenen op de website van vereniging Eigen Huis. Als je bijvoorbeeld 14 duizend euro aan basisbeurs misloopt (vier jaar uitwonendenbeurs) en nog eens 17 duizend euro extra leent, dan kom je uit op 31 duizend euro studieschuld. Jouw maximale hypotheek is dan net iets hoger dan van een oud-student mét basisbeurs en een lening van slechts 17 duizend euro.

Maar eigenlijk is de studieschuld een relatief klein probleem, vergeleken bij de snelle stijging van de huizenprijzen die nog altijd doorgaat. Tien jaar geleden kostte het gemiddelde huis 227 duizend euro. ‘In de laatste maanden van 2021 was de gemiddelde huizenprijs meer dan 438 duizend, en nieuwbouw is nog duurder’, zegt Boog.

Studieschuld verzwijgen?

Die regels zijn er om je te beschermen en bij het BKR checken de geldverstrekkers of de huizenkopers niets verzwijgen.

Er is een oplossing: je kunt je schuld verzwijgen. Want studieschulden zijn niet bekend bij het Bureau Kredietregistratie, anders dan alle andere schulden. De vier partijen van het leenstelsel én de meeste andere partijen willen dat niet.

Een geldverstrekker moet rekening houden met je inkomen. Als jouw maandlasten te hoog zijn, kun je misschien je hypotheek niet betalen en kom je in de problemen. Die regels zijn er om je te beschermen en bij het BKR checken de geldverstrekkers of de huizenkopers niets verzwijgen.

Maar over studieschulden kun je dus liegen. ‘Doe het niet’, zegt financieel specialist Karin Boog van Eigen Huis. Het is fraude en het kan allerlei gevolgen hebben. In principe kunnen geldverstrekkers zelfs in één keer de hypotheek opeisen als ze erachter komen. ‘Al heb ik nog nooit gehoord dat dat is gebeurd.’

Steeds vaker inzicht in studieschuld gevraagd

Maar dan nog: als je in de problemen komt, kan een geldverstrekker het hard spelen. Wie een studieschuld verzwegen heeft, hoeft niet op mededogen te rekenen. Ook de Nationale Hypotheekgarantie (hulp bij betalingsproblemen voor huizen tot 355 duizend euro) vervalt dan.

Geldverstrekkers eisen overigens steeds vaker van hun klanten dat ze inzicht geven in de hoogte van hun studieschuld bij DUO. Daar was ook ophef over in de Tweede Kamer, maar het valt moeilijk te voorkomen.

Lees ook aflevering 1 in deze serie:

Tekst: HOP, Bas Belleman
Illustratie: Demian Janssen

Volg ons op Instagram