Lieve Tosca, waarom zou je mensen die racistische teksten op de Erasmusbrug projecteerden niet aan het woord laten?
Lieve Tosca,
Je hebt vast het nieuws meegekregen over de racistische teksten op de Erasmusbrug, afgelopen jaarwisseling. Walgelijke teksten, wat mij betreft. Ik las er later een artikel over op AD.nl waarin degenen die deze teksten hadden geprojecteerd anoniem aan het woord kwamen. Ik vond het een verhelderend artikel maar op social media werd er schande van gesproken dat de initiatiefnemers op deze manier aan het woord werden gelaten. Ik begreep dat niet goed: hoe slecht de denkbeelden van deze mensen ook zijn, hierover berichten past toch in een open democratische samenleving? Mensen kunnen dan op basis daarvan zelf uitmaken wat ze van deze geluiden vinden.
Lfs, Laathetmaarzien
Lieve Laathetmaarzien,
Goede vraag!
Naast Lieve Tosca ben ik hoofdredacteur van Profielen. De hoofdredacteur stuurt de redactie aan en samen met een vaste club freelance journalisten, beeldmakers, bloggers en UIT-verslaggevers maken we dagelijks nieuws voor en over de Hogeschool Rotterdam op Profielen.hr.nl en in onze papieren magazines.
Wij vinden dat je je als journalistiek medium bewust moet zijn van je rol in het publieke debat en praten dan ook regelmatig over dit soort kwesties. Toen we een magazine maakten over activisme, hebben we uitgebreid besproken hoe we daar een evenwichtig nummer van konden maken. De richtlijnen daarvoor liggen vast in ons redactiestatuut. Zo staat daarin dat we moeten streven naar objectiviteit in onze berichtgeving en dat we moeten bijdragen aan de opinievorming binnen de hogeschool. We moeten verschillende meningen laten horen, en ervoor waken niet de spreekbuis van een groepering te worden.
Het is de taak van nieuwsmedia om verslag te doen van nieuws. De projectie op de Erasmusbrug was nieuws, dus een nieuwsbericht waard. Daarna is er uitgebreid verslag gedaan van de verontwaardiging die de teksten opriep. Dat lijkt me ook legitiem, want de projectie veroorzaakte veel onrust in het land. De vragen of de teksten racistisch waren en of de uitingen strafbaar waren kwamen veel aan bod in de media. Inmiddels is het OM overigens een strafrechtelijk onderzoek gestart omdat men van mening is dat het hier om strafbare feiten gaat.
Na deze eerste reeks artikelen, bleven er nog veel vragen onbeantwoord. Dus toen het AD rondneusde in een Telegram-groep van de daders, en een handleiding vond van de groep die de projecties claimde, was dat nieuws. Uit het artikel: ‘We gaan door tot de laatste druppel bloed!’, staat op de cover. ‘Het is nu of nooit!’
Uit verschillende uitspraken werd duidelijk: het zijn extremisten die aandacht willen voor hun groep en ideeën. En wanneer je dat als medium ziet, moet je kritisch nadenken of je daar aandacht aan wilt besteden en op welke manier.
Om antwoord te geven op je vraag: Ik denk dat het goed is dat het AD heeft laten zien welke groep er achter deze denkbeelden zit en wat hun intenties zijn. De lezers zijn geïnformeerd en weten dat er in Nederland een club is die ver gaat om hun (extreme) denkbeelden te delen. Je moet echter wel in de gaten houden hoe je het doet. De kritiek op het AD-artikel ging vooral daarover. Als je de naam van de groepering noemt, een linkje naar hun website plaatst, de ideeën citeert en niet aangeeft dat het om racistische denkbeelden gaat, help je mogelijk mee aan de verspreiding en de normalisering van het gedachtengoed.
Ook wij als redactie van Profielen maken keuzes in wat we wel en niet brengen en hoe we verhalen vertellen. Soms is het een worsteling, we denken op de redactie – gelukkig – niet allemaal hetzelfde over ‘de juiste aanpak’. Discussie hierover is goed en ook binnen de journalistiek als beroepsgroep volop gaande. Omdat de wereld verandert, omdat inzichten veranderen, omdat we van elkaar leren en die nieuwe kennis van ons vraagt onze werkwijze tegen het licht te houden en soms aan te passen.
Als je dit onderwerp interessant vindt kun je dit gesprek met social-media-expert Marieke Kuypers terugluisteren over hoe media volgens haar om moeten gaan met dit soort situaties. Ook het rapport ‘The oxygen of amplification‘ gaat over dit onderwerp. Hierin wordt uitgelegd hoe media kunnen voorkomen dat ze groepen met extremistisch gedachtengoed van ‘zuurstof’ voorzien en dat democratische grondrechten (persvrijheid, vrijheid van meningsuiting) misbruikt worden om anti-democratisch gedachtengoed te delen.
Het is de verantwoordelijkheid van mijn redactie om te beslissen wie we een platform geven. In onze verhalen en de comments op de site proberen we weg te blijven van racisme, haatzaaien, aanzetten tot geweld en desinformatie. Dat zal niet altijd goed gaan. Journalistiek is mensenwerk, ook wij maken weleens fouten.
Vind jij dat wij als redactie ergens steken laten vallen, dan mag je daar altijd een mailtje over sturen naar profielen@hr.nl of een reactie onder een bericht plaatsen. We waarderen dat zeer.
En als je nog meer betrokken wilt zijn bij het functioneren en de koers van Profielen, kan je zelfs lid worden van onze redactieraad. We zoeken nog een aantal nieuwe leden. Bekijk de vacature hier:
Lfs,
Tosca
Je kan je ook afvragen of je in een democratie een platform moet geven aan uitingen die expliciet of impliciet ondemocratisch zijn, en of het ooit de bedoeling is geweest van een democratie dat ze zichzelf ondermijnt of zelfs opheft.
Mensen die racistische leuzen plaatsen, zijn niet democratisch. Ze gaan namelijk niet uit van het belangrijkste aspect van een democratie: fundamentele gelijkwaardigheid van de personen die deze democratie vormen. Waarom zou je deze mensen dan onder democratische principes een platform moeten geven? Het gebrek aan democratie is hun eigen maatstaf.
Het feit is dat democratie als samenlevingsvorm uitgaat van bepaalde principes en ideeën. Democratie is niet een “free for all” waarbij alles zal kunnen en mogen. De samenlevingsvorm waar alles kan en mag is niet democratie maar anarchie. Dat heeft tot consequentie dat bepaalde ideeën nu eenmaal niet in een democratie thuishoren en dus ook geen platform behoeven.
Daar komt nog een praktische kant bij kijken: als er iets is wat we hebben kunnen leren van twee decennia social media is dat het idee dat als mensen beschikking hebben tot informatie ze juiste, weloverwogen keuzes zullen maken een waanbeeld is. Dit is niet heel vreemd als je bedenkt dat onze democratie een kindje van het verlichtingsdenken is waarbij de mens als rationeel wezen voorop staat.
Nu valt over dit rationele beeld in algemene zin wel het een en ander op te merken, maar racistisch denken is allesbehalve rationeel, want het zal nooit de aannames durven te bekritiseren die het fundament vormen voor de vooroordelen. Deze informatie delen leidt dus ook nooit tot weloverwogen keuzes.
Dus nee, het past niet in een open democratische samenleving. Daarom zitten ze ook op Telegram, daar genieten deze mensen een hoog anonimiteits-gehalte. Er is niets open of democratisch aan, en dat weten ze zelf ook wel.
Beste S. Heikamp
‘Mensen die racistische leuzen plaatsen, zijn niet democratisch. Ze gaan namelijk niet uit van het belangrijkste aspect van een democratie: fundamentele gelijkwaardigheid van de personen die deze democratie vormen’.
Ik ben het helemaal met je eens. Toch vraag ik mij af waarom dit nu gezegd wordt bij een actie als deze, terwijl we hier op school soms de ergste meningen over ‘witte’ mensen horen, BLM racistische uitingen doet, enzovoort.
Het rare is dat er dan niet zulke artikelen op ons platform verschijnen.
@Jasper., principieel ben ik het met je eens dat dit beide kanten op gaat maar alle voorbeelden van zgn. “racistische” uitlatingen die hier op school plaatsvinden die ik je ooit heb zien delen, zijn niet racistisch. Stellen bijvoorbeeld dat er een statistisch voordeel voor blanke personen bestaat in de maatschappij, is niet racistisch. Racisme is een onverantwoordbaar vooroordeel, de verantwoording is hetgene wat vooroordelen van oordelen onderscheidt.
De stelling dat “BLM racistische uitingen doet” is bijvoorbeeld al incorrect. BLM als organisatie bestaat niet in Nederland. BLM als beweging, als vrij beschikbaar label wat mensen kunnen toepassen op zichzelf, bestaat wel, maar iemand die zich vrij associeert met dat label spreekt niet voor andere mensen die zich vrij associëren met dat label.
Niemand hier op school kan spreken voor BLM en dus kan niemand hier op school als vertegenwoordiger van BLM racistische uitlatingen doen waardoor je stelling correct zou kunnen zijn. Hetzelfde geldt verder voor degenen die leuzen op de brug projecteren, die mensen spreken voor zichzelf, tenzij ze door een organisatie als vertegenwoordiger aangewezen zijn.
Het werkt niet andersom, je kan jezelf niet opwerpen als vertegenwoordiger van een organisatie omdat je kiest het label te gebruiken. Tevens kan je niet, wanneer je jezelf een label toe-eigent, door een derde partij als vertegenwoordiger van anderen die dat label gebruiken, worden aangewezen.
Maar goed, ik heb je eerder uitgenodigd je stellingen te onderbouwen met inhoud door aan te geven wat er daadwerkelijk wordt gezegd en even belangrijk, door wie. Allicht zullen er personen zijn die op een of andere wijze een racistische mening tegen witte mensen uiten maar hebben die een platform? Volgens mij niet. Als je kan aantonen dat dat wel zo is hou ik mijn ogen en oren open.
Beste S. Heikamp
Dat is het nu eenmaal, achterstelling is niet inherent aan niet-blanke mensen. Ik ben ook systematisch gediscrimineerd en achtergesteld. Waar geen onderzoek naar gedaan wordt, weet je niet, en dan kan er gezegd worden dat het niet gebeurt. en blanke/witte mensen een voordeel/privilege hebben. terwijl dit zeker niet per definitie zo is.
‘Racisme is een onverandwoordbaar vooroordeel’, Klopt, daarom is het ook mogelijk om (systematisch) racistisch te zijn naar blanke mensen.
‘de verantwoording is het gene wat vooroordelen van oordelen onderscheidt.’. wat bedoel je hier precies mee?
‘De stelling dat “BLM racistische uitingen doet” is bijvoorbeeld al incorrect. BLM als organisatie bestaat niet in Nederland. BLM als beweging, als vrij beschikbaar label wat mensen kunnen toepassen op zichzelf, bestaat wel, maar iemand die zich vrij associeert met dat label spreekt niet voor andere mensen die zich vrij associëren met dat label.’
– Klopt helemaal, maar wil je nu beweren dat er geen leiders zijn die voortrekkers-rollen hebben. Zo zijn er personen en stichtingen die deze voortrekkers-rol hebben en de beweging over het algemeen achteraan lopen. Deze organisaties zijn dan ook vaak uitgenodigd als het gaat om racisme, koloniaal verleden en slavernij.
De mensen die zich identificeren met deze beweging in NL trekken zich aan deze mensen op en verwijzen ook hier vaak naar.
‘Maar goed, ik heb je eerder uitgenodigd je stellingen te onderbouwen met inhoud door aan te geven wat er daadwerkelijk wordt gezegd en even belangrijk, door wie. Allicht zullen er personen zijn die op een of andere wijze een racistische mening tegen witte mensen uiten maar hebben die een platform? Volgens mij niet. Als je kan aantonen dat dat wel zo is hou ik mijn ogen en oren open.’.
Ik heb geen zin om jou te overtuigen, ik heb niet het idee dat dat überhaupt kan. Maargoed, eerlijk is eerlijk, ik dien een voorbeeld te geven.
Neem de claim die je vaak hoort ‘je kan niet racistisch zijn tegen witte mensen’.
Dit is natuurlijk niet waar, witte mensen krijgen ook te maken met persoonlijke en systematisch racisme. Bijv. afwijzen van een baan op achtergrond/huidskleur, terwijl het team geen wit persoon in de gelederen heeft.
Deze claim hoor je vaak in de maatschappij (column’s, krantenartikelen, TV, …) en zag ik soms in de comments hier op dit platform. Zelfs anti-discriminatiebureau RADAR maakt deze claim, wat gewoon objectief gezien onzin is. Dit is dus een racistische uitspraak, het doet een veronderstelling/claim op basis van huidskleur die niet waar is.
Het rare is dat hier niet eens onderzoek naar gedaan wordt, omdat het niet in de tijdsgeest past (niet politiek correct/WOKE). Nu is deze claim/gedachte zelfs diep doorgedrongen in ons parlement (Bij1, D66, GL, PvdA). We kunnen dit natuurlijk gewoon blijven wegwuiven, maar dan kan je wachten op maatschappelijke problemen, en de extremen zullen dan nog meer gaan toenemen. en dat wil niemand, lijkt mij.
Beste Jasper.,
Ik begrijp je frustratie, zeker wanneer het je niet allemaal heeft meegezeten. Het blijft echter belangrijk om een verschil te begrijpen tussen een uitspraak die een trend weergeeft, zoals “blanke mensen hebben een systematisch voordeel”, en de uitspraak over een individu, “deze persoon heeft geen voordeel gehad”. Het is heel goed mogelijk dat beide uitspraken waar zijn.
Minder controversieel voorbeeldje: als ik de snelheden meet van verschillende kleuren auto’s en kom er achter dat groene auto’s gemiddeld 5 km/u sneller zijn dan auto’s van andere kleuren, is de stelling “Groene auto’s zijn systematisch iets sneller dan andere kleuren auto’s” correct want dat omschrijft de statistiek op accurate wijze. Betekent dit dat iedere groene auto sneller is dan iedere niet-groene auto? Uiteraard niet, want het is een gemiddelde en het kan nog steeds waar zijn dat een aantal groene auto’s trager zijn dan een aantal ander gekleurde auto’s.
Dit is ook wat ik bedoel met “de verantwoording is hetgene wat vooroordelen van oordelen onderscheidt.”. In bovenstaand voorbeeld heb ik een meting gedaan van autosnelheden en de groene kwamen daar het beste uit. Deze meting is de verantwoording voor mijn oordeel en ook al doe ik een uitspraak op basis van oppervlakkige kenmerken, is dat geen vooroordeel over auto’s, groen of anderzijds. Het is pas een vooroordeel als ik dat doe zonder dat dit onderzocht is.
Betreffende de opmerking “wil je nu beweren dat er geen leiders zijn die voortrekkers-rollen hebben”, nee hoor, ik zal niet beweren dat er geen leiders zijn die volgers hebben maar die kan je niet vervolgens als “BLM” wegschrijven. Die leiders spreken op persoonlijke noot en mensen volgen hen op persoonlijke noot, ze worden uitgenodigd als leiders van degenen die ze volgen ongeacht label. Het bestaan van leiders verandert niets aan het feit dat je een deel verwart voor een geheel, en vervolgens wanneer je een opmerking maakt over het geheel je een vooroordeel aan het uitspreken bent.
Voor iemand die geen zin heeft om mij te overtuigen reageer je wel vaak op me ;-). Ik ga daarentegen met alle plezier het gesprek met je aan. Dus laten we het even over je voorbeeld hebben, want als wat je zegt waar is, kan je mij prima overtuigen, maar ik heb wel wat vragen.
Je stelt dat je vaak in de maatschappij hoort, “je kan niet racistisch zijn tegen witte mensen”. Waar/wanneer dan? Ik hoor het namelijk praktisch nooit. Ik ga ook niet stellen dat ik er totaal niet bekend mee ben, ik weet dat er mensen bestaan die dit zeggen maar als iemand zulke dingen zegt ga ik daar ook met alle plezier tegen in. Die bewering is apriori klinkklare onzin.
Het lastige van hoe jij je voorbeeld presenteert is dat het een beroep doet op anecdotes. Het vertegenwoordigt niets systematisch. Het is allicht door enkele personen gezegd in sommige comments, dat kan. Er zijn ook comments gepost van mensen die glashard ontkennen dat er nog iets van racisme in onze maatschappij kan zijn. Kennelijk ziet Profielen geen reden om die meningen te modereren, en ik ook eigenlijk niet.
Stellen dat je niet racistisch kan zijn tegen witte mensen is namelijk geen racistische uitdrukking, het is simpelweg een propositie betreffende een incorrecte definitie, waar een racistische opmerking een onware propositie is over een groep mensen. Dat is een significant verschil, maar ik zal je gerust nageven dat wanneer iemand zoiets zegt de kans erg groot is dat er een racistische redenering achter schuilt.
Bepalen of iets wel of niet gezegd kan worden is een groot grijs vlak en het is belangrijk te blijven bespreken hoe we daar de lijnen in trekken, wetende dat dit nooit objectief zal zijn. Het is echter niet lastig om een verschil te zien tussen deze opmerking, en de leuzen op de brug. Ik kan me dus best voorstellen dat het ene niet problematisch wordt geacht en het andere wel, je kan die stellingen niet zomaar gelijktrekken.
Je stelt dat zelfs “anti-discriminatiebureau RADAR” deze claim maakt. Allereerst is RADAR geen anti-discriminatiebureau, het is een consumentenorganisatie. Ten tweede wil ik je bron hier over wel eens zien, want dit zou iets moeten zijn wat heel gemakkelijk te bewijzen is en als het zo is, ben ik het met je eens dat RADAR hier iets slechts doet. “Als”. Ik zie graag je bronverwijzing tegemoet, anders is het lastig het inhoudelijk te hebben over wat RADAR doet.
Je stelt dat er geen onderzoek naar gedaan wordt omdat het niet in het tijdsbeeld past. Ik heb een andere hypothese voor je: er wordt geen verder onderzoek naar gedaan omdat de impact er van laag is. Wanneer onderzoek namelijk uitwijst dat witte mensen systematisch voordelen hebben is de impact van de subgroep die in specifieke contexten mogelijk een nadeel ondervinden klein, anders was de conclusie onmogelijk.
Ik heb echter nog een belangrijkere vraag voor je: als hier geen onderzoek naar gedaan wordt, hoe weet je het dan? Ik gok dat je zelf ergens hier tegen aan bent gelopen en dit een persoonlijke anecdote is. Het is natuurlijk heel vervelend als je dat is overkomen, maar de vraag voor de politiek is niet of witte mensen een anecdote hebben over een negatieve ervaring die ze ooit hebben gehad maar wat er in het grote plaatje, op samenlevingsniveau, gebeurt.
Het gaat er om of er een systematiek schuilgaat achter deze ervaringen die in kansongelijkheid resulteert. Ik weet oprecht niet in welke baan/banen witte mensen volgens jou systematisch geweigerd worden maar vertel het me gerust want ik heb geen idee in welk werkgebied dit op zo’n niveau optreed dat dit resulteert in een slechte arbeidspositie voor witte mensen, die daardoor nergens meer werk kunnen vinden.
Je beweert tevens dat deze claim/gedachte “diep is doorgedrongen” bij bepaalde politieke partijen. Hoe kom je daar bij? Stellen ze dit letterlijk? Staat dit in hun partijprogramma’s? Onderschrijven ze dit massaal in de Tweede Kamer? Of scheer je hier even een aantal politieke partijen over een kam omdat ze het racisme-probleem erkennen en is er ergens een anecdote dat iemand van deze best grote en diverse verzameling mensen ooit iets stoms zei? Dat zou namelijk best wel een groot vooroordeel zijn, dus ik ben heel benieuwd hoe je tot deze conclusie bent gekomen.
@ Heikamp,
Je bent goed in het wegl*len van discriminatie van witte mensen, daar ben je altijd wel goed in, mijn complimenten.
Schijnbaar is demoniseren van witte mensen weg te praten.
Radar is weldegelijk een anti-discriminatie bureau.
https://radar.nl/over-radar/
https://radar.nl/over-radar/radar-inc/
het is walgelijk..
Hi Jasper & Heikamp,
Zou het kunnen dat jullie allebei een andere Radar bedoelen?
https://radar.nl/over-radar/
VS
https://radar.avrotros.nl/