Dit is kort gezegd de arbeidsmarkt tot 2018: de werkgelegenheid voor hbo’ers is ‘matig’. Een eerdere prognose dat 40 procent van de hbo’ers goede tot zeer goede kansen zou hebben op een baan op niveau moest worden bijgesteld. Nu is dat nog maar 17 procent. De jeugdwerkloosheid steeg van 8,4 procent in 2008 naar 12,6 procent in 2012 (even ter relativering: in Griekenland is het meer dan 60 procent). Jongeren die wel aan het werk zijn, doen dat voor minder salaris dan vier jaar geleden, ze werken vaker onder hun niveau en op een tijdelijk contract. Wie of wat kunnen we hier de schuld van geven? Allereerst natuurlijk de economische crisis die in 2008 begon. Door het afnemen van economische groei is er veel minder vraag op de arbeidsmarkt. Verder houden we de bestaande banen langer bezet omdat mensen later met pensioen gaan. Het aantal studenten daarentegen kent al jaren een stijgende lijn; vooral het hbo is enorm gegroeid. En dus overstijgt het aantal instromers de vraag naar arbeidskrachten. Zo ziet dat er per sector uit:

Ict
Baankansen: Ongunstig
De werkgelegenheid in de informaticaberoepen neemt af, behalve voor technisch systeemanalisten. Tot 2018 wordt een uitbreidingsvraag verwacht van -4 procent. Dit betekent dat er vanuit werkgevers geen nieuwe banen worden gerealiseerd. De werkgelegenheid komt dus voor rekening van bestaande banen die vrijkomen door pensionering, arbeidsongeschiktheid, etc. (vervangingsvraag). Ook die is vrij laag bij de informaticaberoepen: systeemanalisten (1,1 procent), informatici (1,2 procent, hbo informatica 0,9 procent), maar de technisch systeemanalisten springen er positief uit met een vervangingsvraag van 5 procent.

Techniek & bouw
Baankansen: redelijk (techniek) – matig (bouw)
De krapte op de arbeidsmarkt die twee jaar geleden nog werd voorzien, valt tegen. De perspectieven op werk zijn nog altijd redelijk, maar krijgen niet meer het label ‘goed’. Bij 13 van de 34 technische en industrieberoepen groeit het aantal banen (licht). Als je werktuigbouwkunde studeert, zit je goed. Hier groeit de werkgelegenheid naar verwachting met 6,8 procent per jaar (ROA) en ook voor de regio Rijnmond wordt voor werktuigbouwkundigen een krappe arbeidsmarkt voorspeld (UWV). Wie civiele techniek heeft gestudeerd, heeft eveneens ‘goede’ tot ‘zeer goede’ kansen op werk. Voor elektrotechnisch ontwerpers zijn de kansen op een baan ‘gemiddeld’ (UWV, Rijnmond). Hoewel de bouwnijverheid het ergste achter de rug lijkt te hebben, zijn de vooruitzichten voor hbo’ers bouwkunde nog steeds matig.

Onderwijs
Baankansen: Overwegend gunstig
Een hbo-lerarenopleiding biedt goede kansen op een baan, met uitzondering van lero talen en lichamelijke opvoeding. Leraren natuur & techniek wacht een ‘goede’ arbeidsmarkt, voor leraren economie en maatschappij zijn de kansen ‘redelijk’. Alleen de talendocenten komen er bekaaid vanaf met ‘matige’ arbeidsmarktperspectieven. In het basisonderwijs is de werkloosheid van meer dan 10 procent hoog, maar toch schat het ROA de baankansen voor pabo-afgestudeerden vanaf 2018 ‘gunstig’ in. Veel meesters en juffen gaan met pensioen en door de tegenvallende belangstelling voor de pabo valt de instroom mee. Kijkend naar de Rotterdamse cijfers is wel te zien dat het aantal werknemers in basisonderwijs, speciaal onderwijs, havo en vwo in 2013 iets lager was dan in 2012 (basisonderwijs: 5.692 werknemers, 183 minder dan in 2012. Havo-vwo: 1.172 werknemers, 57 minder dan in 2012).

Economie
Baankansen: Ongunstig
Als je een economisch-administratieve hbo-studie doet, moet je je voorbereiden op een survival of the fittest na je afstuderen. Er komt nauwelijks nieuwe werkgelegenheid: de uitbreidingsvraag voor economische hbo’ers is negatief met 0,1 procent per jaar en voor de periode tot 2018 1 procent. Ook het aantal banen dat jaarlijks vrijkomt, houdt met 1,1 procent niet over. De ongunstige perspectieven hebben ook gevolgen voor de totale arbeidsmarkt, want met 28 procent van alle werkzame personen is dit de grootste beroepsklasse in onze economie. Studenten die een hbo-opleiding personeel & arbeid volgen (op de HR: human resource management) hebben een iets beter – namelijk ‘matig’ – arbeidsmarktperspectief.

Gezondheidszorg
Baankansen: matig
De hoogtijdagen in de zorg zijn voorbij. Werknemers werken langer door en de overheidsbezuinigingen op de zorg krijgen beslag. Toch wordt in deze sector nog steeds de grootste banengroei verwacht (1,2 procent), maar vergeleken met voorgaande jaren is dat peanuts. Bovendien is de vraag naar personeel  het grootst onder mbo- en wo-afgestudeerden. Dat betekent dat een hbo-zorgopleiding niet langer garantie biedt op werk. Voor hbo verpleegkunde zijn de kansen op de arbeidsmarkt ‘matig’, voor fysiotherapeuten zelfs ‘ongunstig’.

Creatief
Baankansen: Ongunstig
De komende jaren wordt landelijk 200 miljoen euro bezuinigd op de culturele sector. Dat is terug te zien in de werkgelegenheid die jaarlijks afneemt met 0,7 procent. Dat komt neer op 7.500 banen. Ook in Rotterdam is deze trend te zien. In 2010 werkten er 10.088 mensen in deze sector, terwijl dat er in 2013 nog 8.635 waren. Goed nieuws is er ook. Het aantal banen voor grafisch vormgevers neemt met 1,3 procent per jaar toe. Dat lijkt vreemd gezien de faillissementen in de grafische sector en onder drukkers. Maar bureaus voor webdesign die het nog wel goed doen, hebben ook vormgevers nodig.

Sociaal-cultureel
Baankansen: Ongunstig
Het ROA typeert de arbeidsmarkt voor sociaal-culturele hbo’ers zonder omwegen als ‘slecht’. Er is een hoge instroom van nieuwe arbeidskrachten terwijl de werkgelegenheid sterk krimpt. Veel instromers dus voor weinig werk, plus overheidsbezuinigingen die ook niet meehelpen.

Esmé van der Molen

Het ROA kent geen categorie havenwerkgelegenheid. Cijfers over werkgelegenheid voor RMU-studenten  zitten verstopt in de sectoren techniek, industrie en transport, en worden niet uitgesplitst naar opleidingsniveau. Vandaar dat Profielen geen uitspraken doet over de baankansen van RMU-studenten.
Bronnen:  De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2018, Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt, Maastricht University, december 2013
Arbeidsmarkt Rotterdam 2013, gemeente Rotterdam