3 redenen waarom mbo’ers falen op het hbo
Gepubliceerd: 19 September 2016 • Leestijd: 2 minuten en 57 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.Het zijn cijfers om van te schrikken: Bij sommige HR-opleidingen loopt de uitval van mbo’ers op tot 85 procent. Waarom falen toch zo veel mbo’ers in het hbo? Dat onderzocht Roel in ’t Veld op de Hogeschool Rotterdam en hij vond drie klinkende verklaringen.
Vrijdagmiddag verzamelden honderd onderwijsspecialisten zich op RDM Campus om het symposium ‘Kwaliteit van Onderwijs’ bij te wonen. Na een bevlogen praatje van Gyzlene Kramer-Zeroual, programmamanager van de associate degree (AD) ondernemen, waarin ze vertelde hoe ze de uitval op haar opleiding tegengaat (door de afwezigen te bellen en uit te nodigen voor een kop koffie) werd het onderzoek van Roel in ’t Veld gepresenteerd.
Ontluisterend plaatje
De bestuurskundige en voormalig staatssecretaris van onderwijs deed uitgebreid onderzoek naar uitval van doorstromers op de Hogeschool Rotterdam en schreef er een rapport over met de naam Zoeken naar de weg omhoog. In dit rapport combineert hij uitvalcijfers met 180 persoonlijke interviews en dat levert een ontluisterend plaatje op.
Collegevoorzitter Ron Bormans was bij de presentatie aanwezig als ‘de representant van de club die onderzocht is’. De voorzitter is blij met het onderzoek, ondanks dat hij zich ‘kapotgeschrokken’ is van de resultaten. De ongelijkheid in studiesucces is dan ook schokkend: alle doorstromers doen het minder goed dan voorheen, maar vooral jongens met een niet-westerse achtergrond vallen en masse uit. Bormans: ‘Waar we zouden moeten emanciperen, segregeren we.’ Er is dus werk aan de winkel.
En die andere zes?
In ’t Veld begint zijn praatje met wat cijfers: ‘Als tien jaar geleden een groep van tien mbo’ers naar het hbo doorstroomde, studeerden er daar 4,5 in vier jaar van af. Nu zijn dat er nog maar drie, dat is een derde minder. Wat gebeurt er met die andere zeven? Van hen haalt er één extra zijn diploma als je nog drie jaar wacht. De rest is gaan werken, volgt een andere opleiding of zit in de knel.’
1 – Armen worden armer
Waar gaat het mis? Volgens In ’t Veld heeft het te maken met de verarming van de armen. Hij legt uit: Het welvaartsniveau van de gezinnen waarin niet-westerse allochtone studenten zijn opgegroeid, is de afgelopen tien jaar sterk gedaald. Dit komt door een grotere kans op werkloosheid en het wegvallen van zorgarrangementen door overheidsbezuinigingen. Als gevolg daarvan doet de familie van de student een groot beroep op hem voor ondersteuning – en dit beroep is veel groter dan bij autochtone studenten. Dit kost tijd en aandacht die niet aan de studie kunnen worden besteed, waardoor studenten achter raken en uitvallen.
2 – Discriminatie op de arbeidsmarkt
Een tweede verklaring is discriminatie op de arbeidsmarkt, een factor waar autochtone studenten minder last van hebben. Volgens In ’t Veld begint dit al bij het zelf vinden van een geschikte stage: ‘Als je een niet-Nederlands klinkende naam hebt en je huid wat donkerder is, krijg je lastiger een stage. Als je dan ook nog eens vrienden hebt die wel een diploma hebben, maar nog steeds geen werk kunnen vinden, moet je wel heel sterk in je schoenen staan om je studie af te maken. Als je minder motivatie hebt, stop je. Omdat het toch kansloos is.’
3 – Het hbo verandert
De laatste verklaring is volgens In ’t Veld te vinden in het hbo-onderwijs dat de afgelopen jaren flink op de schop is gegaan. Na het Inholland-schandaal – toen bleek dat studenten diploma’s hadden gekregen die ze niet hadden verdiend – is er veel meer nadruk gekomen op kwaliteitstoetsing. Waar studenten eerst in werkgroepen werkten, waarin hun werk niet goed individueel getoetst konden worden, kwam nu de nadruk te liggen op onderzoeksvaardigheden en andere cognitieve competenties. Dingen waar mbo’ers vaak minder goed in zijn en daardoor falen ze vaker in toetsing. Soms ook onterecht, omdat ze andere skills hebben die ze goed kunnen gebruiken in de beroepspraktijk.
Het is niet de eerste keer dat Bormans het verhaal van In ’t Veld aanhoort en hij geeft ook deze keer aan dat er aan het probleem dat uitval heet, wordt gewerkt. En dit doet hij niet alleen zelf door te sturen op een schakeljaar voor doorstromers, maar ook door docententeams de ruimte te geven het onderwijs te verbeteren. Bormans: ‘De problemen die mbo’ers in het hbo hebben, zijn te vergelijken met de problemen die hbo’ers hebben op de universiteit. We gaan hier met docententeams aan werken, algemene recepten zijn wat dit betreft uit den boze. Oplossingen moeten bedacht worden in de intieme omgeving van de opleiding.’
Tekst: Tosca Sel
Illustratie: Vivianne Leezer
Geachte redactie,
Met belangstelling heb ik het artikel gelezen betreffende het onderzoek van Roel in ‘t Veld waarom mbo-ers falen op het HBO, en met een aantal punten, die hij aanvoert kan ik het eens zijn, maar volgens mij ligt nog steeds het grootste probleem van het “falen” van de mbo-ers in de taalachterstand die de mbo-ers hebben ten opzichte van de hbo studenten. Laten we de mbo-studenten nu eerst eens een aantal maanden les geven in de Nederlandse taal en daarna pas toelaten tot de diverse studies. Dat zou een geweldige vooruitgang kunnen betekenen. In die periode zou ook nog aandacht kunnen worden besteed aan “rekenen” en “Engels”, maar de prioriteit ligt voor mij bij de Nederlandse taal en het wegwerken van de taalachterstand. Tot nader overleg met deskundigen gaarne bereid.
Adriaan de Jongh
Dus als ik her artikel goed heb gelezen zijn er verschillende redenen waarom mbo’ers het HBO niet halen, maar géén daarvan heeft met de mbo’ers zelf te maken? Dat is toch op zijn minst opvallend te noemen…
Allerlei punten uit de omgeving pakken en aanwijzen als oorzaak is te simpel naar mijn mening. Misschien zijn de mbo’ers simpelweg niet ‘slim’ genoeg. Misschien hebben ze niet genoeg discipline om het meer zelfstandige HBO te voltooien? De hand in eigen boezem steken als student is volgens mij de eerste stap. Daarnaast is het natuurlijk helemaal niet erg om toe te geven dat meer dan een mbo er niet in zit. Zelf zat ik in een soortgelijk situatie. Ik was begonnen aan de universitaire bachelor, maar dat was voor mij erg lastig. Daarop heb ik de keuze gemaakt om een HBO-opleiding te doen en hier heb ik nooit spijt van gehad.
Het probleem ligt volgens mij al bij het mbo. Het mbo is minder streng en onderzoeksvaardigheden worden hier minder getoetst en gebruikt zoals ook staat in dit artikel (mijn ervaring). Als je als mbo’er doorstudeert naar het hbo merk je dit verschil enorm. Om een voorbeeld te noemen: Verslagen zijn vaak niet goed genoeg en dit leidt vaak tot herkansingen wat demotiverend is. Je moet de ene herkansen en laat daarom de andere vakken zitten en dit gaat de heletijd zo door. Door studenten op het mbo alvast hierop te trainen kun je ze laten wennen aan de werkwijze die op hogescholen gehanteerd worden.
“… is er veel meer nadruk gekomen op kwaliteitstoetsing. Waar studenten eerst in werkgroepen werkten, waarin hun werk niet goed individueel getoetst konden worden, kwam nu de nadruk te liggen op onderzoeksvaardigheden en andere cognitieve competenties. Dingen waar mbo’ers vaak minder goed in zijn en daardoor falen ze vaker in toetsing.”
Ok, dus een groot deel van de mensen die na het MBO naar het HBO gaat heeft niet de juiste vaardigheden en/of het talent om dat snel genoeg op te pakken. Het is juist de bedoeling dat je als student je diploma zelf verdient. Natuurlijk zijn groepsopdrachten belangrijk, want je werkt later ook met anderen samen. Echter moet het niet mogelijk zijn voor zwakke studenten, die het niveau niet aankunnen, om steeds maar weer mee te liften op het talent van anderen in de groep. Op de universiteit is de meeste toetsing individueel, en groepsopdrachten, als die er al zijn, vormen vaak slechts een klein deel van je eindcijfer voor dat vak.
Niet iedereen met een MBO diploma zal ook geschikt zijn om het HBO te doen, net als dat niet iedereen met een HBO diploma de universiteit kan doen. Er zijn altijd getalenteerde mensen die door omstandigheden op een lager niveau middelbare school zijn begonnen dan ze aankunnen, en middels de talenten en motivatie doorstromen of op de middelbare school of in het tertiaire onderwijs. Echter is dit een minderheid: de meeste mensen die het VMBO doen en daarna het MBO zullen nooit bv de universiteit bereiken, en een groot deel is ook niet geschikt voor het HBO.
Er zit een groot verschil in IQ tussen de gemiddelde VMBO-er en VWO-er (bij leerlingen die goed ingeschat zijn op hun middelbare school niveau). Dat is niet in te halen door er wat langer over te doen (middels MBO, HBO, uni). Verschil is er, en dat is prima.
Voor veel mensen in het tertiair onderwijs is het moeilijk om een stageplek te vinden, dit is echt niet geheel te wijten aan racisme. Bij geklaag over het moeilijk vinden van een stageplaats voor allochtonen hoor je eigenlijk nooit of dit even moeilijk is voor de gemiddelde autochtoon. Daar komt ook bij dat mensen (soms terecht) bang zijn voor een taalachterstand bij iemand met een buitelandse naam. Als je dan de keuze hebt tussen 20 studenten, dan pik je degene die het beste CV heeft. Om dit stereotype tegen te gaan zou je als leerling/student ook een recente cijferlijst bij je sollicitatie kunnen voegen zodat een eventuele stageplek een beter beeld van jou kwaliteiten kan krijgen.
vind dit wel lachwekkend ik heb als advies praktijkschool gekregen vanuit mijn cito heb toen vmbo gedaan en vanuit daar ben ik mbo gaan doen, ik ben dyslectisch en alsnog haal ik het hbo meeste stageplekken geven net aan het fijn te vinden dat ik het mbo heb gedaan aangezien ik al ervaring heb van het mbo en ze zien hierin al dat je een doorzetter bent en niet stopt na het mbo.