VVD-Kamerlid Pieter Duisenberg zette een paar weken geleden een stip op de horizon: Iedereen die lesgeeft in de bovenbouw van het vwo zou een universitair diploma moeten hebben, zei hij in het Kamerdebat over de onderwijsbegroting. Een grote meerderheid was het in principe met hem eens. In principe, want de motie is wel wat aangepast: een academisch opleidingsniveau moet in 2020 voor leraren in de hoogste klassen van het vwo het uitgangspunt zijn. ‘Het niveau hoeft niet van de ene op de andere dag omhoog, er komt wat ons betreft een goede overgangsperiode’, zegt de woordvoerder van Duisenberg. ‘Studenten die nu een masteropleiding volgen om eerstegraads docent te worden, hoeven zich geen zorgen te maken.’

Kamerlid Paul van Meenen van D66 is het daarmee eens. ‘Die studenten moeten lekker blijven doorstuderen. Vanuit mijn eigen ervaring in het onderwijs weet ik dat hbo-docenten uitstekend lesgeven, ook in de hoogste vwo-klassen. Het is helemaal niet de bedoeling om afscheid te nemen van die mensen.’ Hij zette zijn handtekening onder de motie omdat hij het streven steunt om zoveel mogelijk academici te enthousiasmeren voor het onderwijs. ‘Dat is op zichzelf een heel goede gedachte.’

Combinatie universitair opgeleiden en hbo-eerstegraders
Ook PvdA-Kamerlid Mohammed Mohandis is blij met de stip op de horizon, maar het wordt volgens hem wel lastig om in 2020 alleen nog academici voor de hoogste vwo-klassen te hebben staan. ‘Zittende eerstegraadsleraren met een hbo-diploma gaan hier geen last van krijgen, het is absoluut niet de bedoeling dat we die gaan wegsturen.’ Volgens hem is juist de combinatie van universitair opgeleide leraren en eerstegraders uit het hbo enorm belangrijk: ‘Daarom willen we alle docenten stimuleren om een masterdiploma te halen, ook in het hbo.’

Docenten die zich willen laten bijscholen moeten daar de mogelijkheid voor krijgen, maar Van Meenen wil eerstegraads leraren met een hbo-diploma daar niet toe verplichten. Collega-Kamerlid Jasper van Dijk van de SP ziet dat anders. Docenten met een hbo-diploma krijgen wat hem betreft tot 2020 de tijd om een programma te volgen waarin ze worden bijgeschoold naar universitair niveau. Wie dat niet doet, moet in de onderbouw gaan lesgeven. Een eerstegraads docent met een hbo-diploma heeft dus niet hetzelfde niveau als een eerstegraads leraar die van de universiteit komt? Van Dijk: ‘Nee, want die heeft een hbo-opleiding gedaan met een kopstudie daar bovenop. Dat is toch iets anders.’

Morgen debatteert de Tweede Kamer over de kwaliteit van leraren en de lerarenopleidingen. Dan zal ook het gewenste niveau van docenten aan de orde komen. Het kabinet streeft al langer naar meer universitair opgeleide leraren, en vindt daarin ook universiteitenvereniging VSNU en de Vereniging Hogescholen aan haar zijde. Het kabinet heeft 57 miljoen euro uitgetrokken om het aantal academisch opgeleide leraren tot 2017 te verdubbelen. Staatssecretaris Sander Dekker van Onderwijs ziet de motie van partijgenoot Duisenberg dan ook als ondersteuning van zijn beleid.

HOP, Petra Vissers
Foto: VO-raad

Hoe zit het?
Hogescholen leiden al jaren eerstegraadsleraren op voor de hoogste klassen van havo en vwo. Studenten volgen deze masteropleidingen na hun tweedegraads lerarenopleiding – een bachelor – waarmee ze alleen les mogen geven in het vmbo en de onderbouw van havo en vwo. De hbo-masterprogramma’s duren vaak anderhalf jaar, en er studeerden in 2011 zo’n 550 studenten af. Grofweg tweederde van het programma bestaat uit inhoudelijke vakken om de vereiste academische kennis op te doen. Ook universiteiten leiden eerstegraadsleraren op. Dit zijn studenten die al een bachelor én een vakinhoudelijke master hebben gevolgd, waarna ze in een jaar tijd leren lesgeven. In 2011 studeerden er rond de 850 studenten af.