Er deugt maar weinig van de informatie die de stichting Studiekeuze123 aan toekomstige studenten biedt. Dat stellen de uitgever van de Keuzegids, het Centrum Hoger Onderwijs Informatie, en Dedecaan.net in een fel rapport dat zojuist gepubliceerd is.

Studiekiezers die onafhankelijke informatie zoeken worden door minister Bussemaker naar de website Studiekeuze123.nl verwezen. Daar staan onder meer de slagingspercentages bij opleidingen en de kansen op de arbeidsmarkt te lezen, maar ook de uitkomsten van de Nationale Studenten Enquête die de stichting elk jaar laat uitvoeren.

Gladgestreken
De auteurs van het rapport trekken de onafhankelijkheid van de informatie ernstig in twijfel. Ze geven voorbeelden van gladgestreken cijfers, verouderde arbeidsmarktgegevens en zelfs weggelaten informatie. Bij de juridische bachelors van de Radboud Universiteit bijvoorbeeld ontbreken de gegevens over de uitval van studenten in het eerste jaar en het aantal geslaagden na vier jaar. ‘Navraag leerde dat deze cijfers wel berekend zijn, maar op verzoek van de decaan van de rechtenfaculteit van de RU zijn verwijderd’, aldus het rapport. ‘Het is misschien een incident, maar wel zeer bedenkelijk.’

Vaker gaat het om de twijfelachtige presentatie van de gegevens. Zo zijn de salarissen van afgestudeerden op de website omgerekend naar voltijdsalarissen, zonder dat dit wordt vermeld. Afgestudeerden van creatieve therapie verdienen volgens Studiekeuze123 dus geen 1.344 euro (hun gemiddelde salaris) maar 2.081 euro: dat zouden ze in voltijd verdienen, maar een voltijdbaan hebben ze zelden.

Ook zou Studiekeuze123 er te lang over doen om nieuwe arbeidsmarktprognoses van het Maastrichtse onderzoeksbureau ROA te verwerken. Bovendien zouden er voor wo-bachelorstudies prognoses worden gebruikt die zijn afgeleid van prognoses voor verwante hbo-bachelors.

Kortom, allerlei keuzes in de presentatie van de gegevens zijn volgens het rapport niet zichtbaar en de informatie is soms ook niet te checken: het tweejaarlijkse onderzoek onder afgestudeerden van universiteiten is bijvoorbeeld niet openbaar.

Marketing
Veel van de kritiek is volgens het rapport te herleiden tot de dominante positie van de instellingen in het stichtingsbestuur van Studiekeuze123. Weliswaar zitten daarin naast de universiteiten, hogescholen en particuliere onderwijsaanbieders ook de studentenorganisaties ISO en LSVb, maar die zouden niet hebben kunnen voorkomen dat ‘de marketing de overhand kreeg boven objectief informeren’.

Laat de overheid hier iets aan doen, manen de auteurs van het rapport. Geef open data, zodat iedereen zelf keuzes en selecties kan maken, en zet de informatievoorziening op ‘veilige afstand’ van de universiteiten en hogescholen.

In een reactie bevestigt het ISO de analyse. ‘Wij merken dat instellingen andere belangen hebben dan studenten en dat kritische informatie daardoor niet aan studenten wordt geleverd. Binnen het Studiekeuze123-bestuur hebben studentenorganisaties nu een minderheidsstem.’

Voorzitter Linde de Nie wil daarom dat de instellingen en de studentenorganisaties uit het bestuur stappen zodat de stichting Studiekeuze123 ‘volledig onafhankelijk’ wordt. Zeker nu het leenstelsel is ingevoerd is het volgens haar belangrijk dat studenten objectieve informatie krijgen.

Onderzoek
‘Dit kan natuurlijk niet’, reageert VVD-Kamerlid Pieter Duisenberg. De informatie op Studiekeuze123 is van het grootste belang voor wie een goede studiekeuze wil maken. Die informatie moet dus onafhankelijk zijn en betrouwbaar. En als vader van twee kinderen die willen gaan studeren kan ik daaraan toevoegen dat deze ook vindbaar moet zijn. Op de website van Studiekeuze123 moet je nu wel heel ver doorscrollen om de studiebijsluiter te vinden. Samen met mijn PvdA-collega Mohandis ga ik minister Bussemaker om een diepgaand onderzoek vragen.’

Studiekeuze123 kwam onlangs onder vuur te liggen na verkeerde voorlichting over de kansen van academici op de arbeidsmarkt. Psychologen hebben minder kans op een baan op niveau dan werd voorgespiegeld. In antwoord op Kamervragen noemde minister Bussemaker de gemaakte fouten afgelopen vrijdag betreurenswaardig. Ze kondigde aan dat de instellingen en studentenbonden met Studiekeuze123 gaan bespreken hoe de voorlichting over de arbeidsmarkt verder verbeterd kan worden.

Op het vandaag verschenen kritische rapport moet ze nog reageren.

HOP, Bas Belleman en Hein Cuppen