Snijd je jezelf als docent in de vingers door studenten onvoldoendes te geven ? In principe niet, tenzij je manager ptd niet goed gebruikt. Osiris-ptd is het systeem waar de meeste onderwijsmanagers de taken van docenten in plannen. Maar niet iedereen kan ermee overweg, denkt de ontwerper van ptd.

‘Ik weet zeker dat het gebeurt en dat niet bij iedereen bekend is hoe het zou moeten’, zegt Fons van Maldeghem, medebedenker van het plannings- en taaktoedelingssysteem van de HR, Osiris-ptd, en voorzitter van de cmr (medezeggenschapsraad). Hij beantwoordt de vraag of docenten zichzelf benadelen door onvoldoendes uit te delen. Aanleiding voor deze vraag is het verhaal van een docent die zegt dat ze sommige tentamens in haar eigen tijd moet nakijken.

Het gaat dan om de tentamens van studenten die haar vak niet hebben gehaald en de toets een jaar later herkansen. Haar onderwijsmanager plant aan het begin van het jaar haar taken, op basis van de groepen die ze lesgeeft. Ze krijgt tijd om de toetsen van die studenten na te kijken. Maar de studenten die de toets herkansen omdat ze die het vorig jaar niet gehaald hebben, komen in haar planning niet voor. Hoe meer studenten ze dus het ene jaar negatief beoordeelt, hoe meer herkansers ze een jaar later kan verwachten en hoe meer vrije tijd ze inlevert.

Inschatting aantal herkansers
Maar zo werkt ptd helemaal niet, benadrukt Van Maldeghem. ‘In zo’n geval moet de onderwijsmanager gewoon een inschatting maken van de hoeveelheid herkansers die je verwacht en tijd inplannen voor het nakijken van die tentamens. Je kunt in Osiris zien hoeveel studenten het vak niet gehaald hebben, dus die inschatting kun je daarop baseren.’

Bovendien, zegt Jan Bouwes van de ptd-adviescommissie, moet een ‘substantiële taak’ altijd meegewogen worden. ‘Als die studenten niet in de les zitten maar wel de toets maken, dan moet het management dat wegen.’ Ptd is immers niet bedoeld als een star invulprogramma, legt Bouwes uit. ‘Je moet ptd niet bureaucratisch inzetten, dan werkt het niet. Zoals wel voor meer dingen geldt, moet je er dynamisch gebruik van maken. Je moet er met elkaar over praten.’

Bouwes is voorzitter van de ptd-adviescommissie van de Hogeschool Rotterdam. Zijn commissie, de opvolger van de ptd-monitorcommissie waar Bouwes ook voorzitter van was, adviseert het college van bestuur over ptd. Ook Bouwes kreeg weleens een klacht binnen over een instituut waar herkansers niet werden meegerekend in de planning van een docent. Maar de afgelopen maanden heeft hij überhaupt minder klachten binnen gekregen over ptd. ‘Het gaat beter en beter’, zegt hij.

Transparantie
Ook Fons van Maldeghem ziet verbetering. Maar hij denkt dat nog niet alle onderwijsmanagers weten hoe ze ptd moeten gebruiken. ‘Niet weten, of niet willen weten. Want als je eenmaal alles goed hebt ingevuld kan iedereen zien of je je zaken wel op orde hebt. Het systeem is volstrekt transparant.’

Die transparantie was een van de redenen om ptd in te voeren. ‘De bedoeling was om inzichtelijk te maken wat er moet gebeuren’, zegt Van Maldeghem. Als een onderwijsmanager de taken van een docent heeft ingepland, kan die docent zelf eenvoudig zien of hij te zwaar belast is en of de uitvoerende en voorbereidende taken in balans zijn.’

En iedereen met toegang tot het systeem kan in één oogopslag zien of er bijvoorbeeld veel ‘goedkope’ hoorcolleges worden gegeven, of juist heel veel intensieve lessen met kleine groepen. ‘Je kunt zien of het curriculum wel uitvoerbaar is ontworpen. Als het te veel tijd kost, draaien de docenten overuren’, aldus Van Maldeghem.

In het ideale geval kun je dat precies zien. Dat wil zeggen: als van een curriculum is uitgerekend hoeveel tijd het kost om het uit te voeren. Maar dat is niet altijd gedaan. ‘Toen we het systeem bedachten, hadden we de misschien wel naïeve veronderstelling dat iedereen netjes zijn curriculum zou gaan doorrekenen’, vertelt Van Maldeghem met enige spijt. ‘Heel vaak zetten onderwijsmanagers hun curriculum in ptd zonder berekening of argumentatie van de daaraan gekoppelde tijd.’

Maar Van Maldeghem ziet verbetering. Zo zijn onderwijsmanagers steeds vaker getraind om met Osiris-ptd te werken. En als ze goed getraind zijn, kunnen docenten zonder zorgen – helaas voor de student – onvoldoendes uitdelen.

Olmo Linthorst