Afgelopen week bezochten drie Japanse professoren de Hogeschool Rotterdam. De drie, afkomstig van J.F. Oberlin University en Meiji University in Tokio, waren uitgenodigd omdat ze gaan samenwerken met de opleiding tma (trade management gericht op Azië).

Projectwerken onbekend in Japan
Tma-docent Fumiko Inoue vond een samenwerking met Japan van groot belang. ‘Elk jaar gaat een aantal studenten naar Japan. Dit is een verplicht onderdeel van hun studie als ze hebben gekozen voor de richting Japans. Maar contact tussen de docenten is er nauwelijks. Ik vond dat dat moest veranderen. Japan hanteert heel andere lesmethoden en zij kennen onze manier van werken niet. Samen kunnen we van elkaar leren.’

Kosaku Dairokuno, Kiyoshi Hori en Fumitake Nakamura liepen een week lang mee met tweedejaars tma. Vooral projectwerken en de daarbij horende vergaderingen zijn nieuw voor de Japanners. ‘Dit kennen wij niet’, vertelt Dairokuno. ‘Onze manier van onderwijs is een stuk minder interactief. De docent vertelt, de student luistert en het doel is om de benodigde kennis over te brengen.’

Frontaal college
Dit is ook precies wat er gebeurde toen professor Hori een gastcollege gaf over SME’s (small and medium enterprises, bij ons mkb genoemd) en entrepreneurs. Bijna een uur lang vertelde hij over 93-jarige vrouwen die in de bergen van Japan blaadjes plukken die in Tokio in de meest prestigieuze restaurants als decoratie dienen. Zo’n frontaal college is een bekend fenomeen voor Mark (23) die vorig jaar in Tokio heeft gestudeerd. ‘De lessen zijn inderdaad allemaal in collegevorm. Wij zaten wel in een andere klas dan de Japanse studenten, maar voor zover ik weet kregen zij ook op dezelfde manier les.’ Of het beter was dan de Nederlandse manier van lesgeven? ‘Weet ik niet, het heeft allebei z’n voordelen. Het was sowieso een stuk makkelijker’, lacht hij.

Toch vindt tma-docent Christophe van Puymbroeck dat Nederland iets kan leren van Japan. ‘Ik heb in november de J.F. Oberlin University bezocht en was erg onder de indruk. Ze werken daar, vooral in het laatste studiejaar, veel met seminars. In werkgroepen helpen studenten elkaar enorm vooruit, bijvoorbeeld door samen literatuur te bestuderen. Dat mis ik bij tma nog. Hier werken de studenten drie jaar lang toe naar hun thesis, en dan staan ze er alleen voor. Dat gaat bij heel wat mensen fout.’

187.000 euro subsidie
Inoue kreeg vorig jaar groen licht van de Europese Unie om de samenwerking met de Japanse universiteiten op te zetten. Dit resulteerde in het VIBE-project. Eis was dat ze nog één andere universiteit in Europa bij het project betrok en twee universiteiten in Japan. De tweede Europese Universiteit vond Inoue in Finland: the University of Eastern Finland. ‘Zij hebben een soortgelijke studie en sturen ook jaarlijks studenten naar Japan. De hogeschool en de Finse partner kregen samen 187.000 euro subsidie voor de komende drie jaar. De Japanse universiteiten krijgen subsidie van hun eigen overheid.’

Een deel van het geld is bestemd voor de studenten. Zij krijgen voor een verblijf van vier maanden 1.000 euro per maand en 1.500 euro om hun vliegreis te kunnen financieren. Ook zal een aantal docenten jaarlijks een bezoek brengen aan de universiteiten in Japan. ‘Zo zien we met eigen ogen hoe het onze studenten vergaat en praten we bij met de Japanse docenten over het onderwijs’, legt Inoue uit.

Stage in Japan
Er verandert ook een aantal dingen aan het studieprogramma. ‘De Nederlandse en Finse exchangestudenten zullen meer samenwerken met Japanse studenten’, vertelt Hori. ‘Ook zullen ze een paar weken stage lopen bij een Japans bedrijf en daarbij zullen wij hen als universiteit begeleiden. Uitwisselingsstudenten uit andere landen die niet deelnemen aan dit project lopen geen stage.’

Het is voor Japan compleet nieuw om dit soort stages op te zetten. Suzanne Fagel, die samen met Inoue het VIBE-project heeft opgezet, noemt dit bijzonder. ‘Het is een unicum. We zijn er ook trots op dat onze Japanse partners projectonderwijs willen gaan invoeren. Ons onderwijs wordt als het ware naar Tokio geëxporteerd.’

De eerste groep Nederlandse studenten vertrekt deze maand naar Japan. Mark, die vorig jaar als ‘gewone’ uitwisselingsstudent naar Japan ging, kreeg toen geen geld van de hogeschool. ‘Dat is wel zuur, ja. Ik viel net buiten de boot. Maar ach, ik heb een fantastische tijd gehad en dat is het belangrijkst.’

Femke Radder