‘Doordat studenten in de eerste jaren veel in groepen moeten werken, krijgen ze niet de kans om individueel te leren, falen en opnieuw te proberen. Individueel werken zet de zaak op scherp. Het is het individu dat moet afstuderen en een scriptie moet schrijven, niet de groep. Als je de student de kans niet biedt om zijn eigen weg naar succes te ontdekken, dan ontneem je hem de kans om echt succes te halen.’ Dat zei Jean Marie Molina in Profielen. Hoe denken docenten daarover?

Chantal van der Putten: ‘Groepsopdracht kan leiden tot meeliften’

Docent en coördinator van de Rotterdam Academy

‘Als groepswerk enkel betekent dat studenten een opdracht “als groep” moeten inleveren, dan onderschrijf ik zeker de kritiek van mijn collega Jean Marie Molina. Ik heb als docent en als student gezien dat dit leidt tot meeliftgedrag. Studenten pakken de onderdelen op die ze toch al kunnen en het onderdeel ‘samenwerken’ komt niet echt uit de verf.

‘Als groepswerk op de juiste manier wordt ingezet, is het een ander verhaal. Studenten zouden van rol moeten wisselen, er moet oog zijn voor het groepsproces en studenten moeten zelf verantwoordelijk worden gemaakt voor het slagen van de opdracht. Dan kun je er veel van leren.

‘Studenten moeten van rol wisselen’

‘In het werkende leven zullen studenten onherroepelijk veel te maken krijgen met de interactie tussen collega’s en daarvoor hebben ze bepaalde vaardigheden nodig. Het is goed om juist tijdens je studie al te leren omgaan met collega’s die een andere mening en manier van werken hebben.’

Jan Arndts: ‘We moeten studenten ook loslaten en elkaar laten corrigeren’

Docent anesthesie (Instituut voor Gezondheidszorg)

‘Ik heb af en toe ook het idee dat docenten te veel controle willen hebben over processen. Het is gemakkelijker om processen onder controle te houden dan om mensen te begeleiden in hun groeiproces. Dat betekent dat je studenten dingen moet laten beleven. Als vader zie ik dit ook. Je kunt je kinderen niet voor alles behoeden. Het kind heeft het recht om zijn eigen fouten te maken en daarvan te leren. Het uiteindelijke leereffect is dan ook veel groter.

‘Jonge mensen worden niet graag gecorrigeerd, ze willen een safe space hebben’

‘In een groepswerkopdracht zou het pedagogische aspect soms meer op de voorgrond kunnen staan. Als studenten elkaar corrigeren bij ongewenst gedrag is dat misschien niet prettig. Jonge mensen worden niet graag gecorrigeerd, ze willen een safe space hebben, maar zo is de maatschappij niet opgebouwd. Stevige feedback zorgt ervoor dat je ook leert omgaan met de onaangename zijde van samenwerken. Dat creëert dan weer een groeiproces.’

Bob Nieman: ‘Opdrachten worden groepsopdrachten vanwege de werkdruk van de docent’

Docent communicatie

‘Groepswerk leidt niet per definitie tot vertraging. Groepswerk is uitstekend om competenties zoals samenwerken en onderhandelen te oefenen. Dat kan fout gaan waardoor een groep de opdracht met een onvoldoende afrondt. Een cijfer gebaseerd op alleen groepswerk is daarom ook niet goed. Er zal altijd een individuele component moeten zijn zodat de student daarmee deels zelf invloed heeft op het eindcijfer. Wanneer een curriculum vooral bestaat uit groepswerk zonder een individuele component, dan is de kans op studievertraging inderdaad groter. Aan de ander kant: in ons onderwijssysteem wordt falen vaak gezien als onvoldoende. Terwijl juist falen een groot leermoment kan opleveren mits de docent voldoende tijd heeft om goede feedback te geven.

‘De competenties ‘samenwerken’ of ‘onderhandelen’ maken vaak helemaal geen deel uit van het leerplan en toch wordt er dan vaak een groepsopdracht geformuleerd vanwege de werkdruk van de docent; het scheelt nogal wat of je zes opdrachten moet beoordelen of één.

‘En nu ga ik wellicht iets fouts zeggen: we moeten terug naar hoorcolleges waar één docent het theoretische verhaal vertelt. Daardoor komt er meer tijd vrij voor het feedbackmoment met de student, individueel of in kleine groepjes. Het feedbackmoment is namelijk heel belangrijk.’

Fumiko Inoue: ‘Meer schrijfopdrachten geven, werpt zijn vruchten af’

Docent trade management for Asia (Rotterdam Business School)

‘Het probleem dat een student die niet kan schrijven ook nooit heeft hoeven schrijven tijdens groepsopdrachten signaleerden we bij trade management for Asia ook. We zagen dat als één van de redenen van het lage afstudeerrendement en het te hoge aantal langstudeerders bij de opleiding. Daarom hebben we meer modules met individuele schrijfopdrachten in het curriculum opgenomen. Sindsdien ontsnapt niemand hier meer aan. Langzaam maar zeker werpt deze maatregel zijn vruchten af.

‘Studenten onthouden stof beter door leren in sociale context’

‘Zonder er allerlei motivatietheorieën bij te halen, merk ik in mijn dagelijkse onderwijspraktijk dat studenten de stof dieper begrijpen en makkelijker en langer onthouden doordat de leeractiviteiten in een sociale context plaatsvinden. Ik zou het zonde vinden om tot de laatste jaren van de opleiding te wachten, want iedereen moet tegenwoordig over de vaardigheid beschikken om in groepsverband te presteren en dat leer je niet in een jaar of twee.’

Tekst: Olmo Linthorst & Jos van Nierop
Illustraties: Demian Janssen