Een unieke, nieuwe hbo-master Taalbewust leren moet bijdragen aan taalvaardigheid van jongeren in de grote stad. Als alles meezit kan de master al in 2023 van start.

Na jarenlang aanhoudend slecht nieuws over de leesvaardigheid en laaggeletterdheid in Nederland, wil de Hogeschool Rotterdam het tij helpen keren met een nieuwe, gespecialiseerde taalmaster voor onderwijsprofessionals. Dat heeft de HR deze zomer besloten. De centrale medezeggenschapsraad van de HR moet zich nog over dat besluit buigen. Daarna moet ook de minster van Onderwijs het plan nog goedkeuren. 

De hogeschool ziet in ieder geval voldoende behoefte aan zo’n opleiding, vooral onder leraren die nu al voor de klas staan en die zich willen specialiseren. Een onafhankelijk onderzoeksbureau dat voor de HR de interesse heeft gepeild onder werkgevers in de regio verwacht zo’n dertig tot veertig inschrijvingen per jaar. Dat is genoeg voor een levensvatbare opleiding.

Veel laaggeletterden in Rotterdam en omgeving

De zorgen over taalbeheersing in een stad als Rotterdam zijn groot, schrijven de initiatiefnemers van het Instituut voor Lerarenopleidingen van de HR. In hun conceptplan voor de nieuwe master citeren ze recent onderzoek waaruit blijkt dat in een wijk als Feijenoord 36 procent van de bevolking laaggeletterd is. In buurgemeente Schiedam, qua laaggeletterdheid koploper van alle gemeenten in Nederland, is dat 32 procent. Landelijk ligt dat percentage op twaalf.

‘Rotterdam heeft behoefte aan docenten die beter in staat zijn om de eigen taal en didactiek van hun vak aan te passen aan de doelgroep waaraan zij lesgeven. Op deze manier verkleinen docenten de kansenongelijkheid onder leerlingen’, zo schrijven de initiatiefnemers.

Ze merken op dat taal niet alleen een belangrijk leerdoel van het onderwijs is, maar ook het belangrijkste middel. In alle lessen gebruiken leraren de taal als een manier om hun kennis op pupillen over te brengen. Taalbewust lesgeven gaat daarom niet zozeer over spelling en grammatica, maar over spreken, luisteren en lezen in het algemeen – en over de taal die docenten en leraren in de klas gebruiken in het bijzonder.

Vooral voor mensen die al voor de klas staan

In het hoger beroepsonderwijs hebben masters vaak een praktischer insteek dan op de universiteit, en de beoogde nieuwe hbo-master is dan ook vooral bedoeld voor mensen die in het dagelijks leven al voor de klas staan. Hij duurt twee jaar (deeltijd) en is bedoeld voor leraren uit alle onderwijssectoren, van basisschool tot universiteit. Ook is de master niet alleen gericht op taaldocenten; het idee is juist dat ook vakdocenten hun taalbewustzijn dankzij de masteropleiding vergroten.

In de master zouden docenten en leraren de laatste wetenschappelijke inzichten over taalonderwijs in de praktijk moeten leren brengen. Ook zullen ze zelf onderzoek moeten doen. Een ander aspect van de master is gericht op bijdragen aan het taalbeleid van scholen.

Mogelijk in 2023 van start

Wanneer de nieuwe master begint staat nog niet vast. Het college van bestuur van de HR wil het plan eerst met de centrale medezeggenschapsraad bespreken. Als die akkoord is, gaat er een aanvraag naar het ministerie van Onderwijs, dat uiteindelijk bepaalt of de nieuwe opleiding bekostigd wordt en of de HR een erkend masterdiploma mag uitreiken aan afgestudeerden.

Annemarie van Efferink, die de nieuwe master bedacht, hoopt dat de master zelfs al in september 2023 van start kan gaan. ‘Maar dan moet wel alles helemaal volgens plan verlopen.’

Tekst: Olmo Linthorst
Illustratie: Katja Hermann

Volg ons op Instagram