Ga direct naar inhoud
Profielen | Profielen translated
6 december 2024

Zwart logo Profielen

Onafhankelijk nieuws van de Hogeschool Rotterdam

Opinie

Op zoek naar de essentie #3 – Mag onderwijs soms ook leuk zijn?

31 May 2023

In een serie blogs voor Profielen gaat hoofddocent Mark Smit op zoek naar de essentie van goed onderwijs. Niet met elke hype meedoen, niet elke vernieuwing omarmen, maar ‘doordachte eenvoud’, zoals hij het noemt. Lees meer over Mark en zijn motivatie om deze reeks blogs te schrijven.

een boos en een lachend gezicht

Geef studenten een opdracht die je als student zelf ook had willen doen. Breng wat lucht in het curriculum. Voor de meeste studenten is meer in het leven dan leren alleen, betoogt Mark Smit in zijn derde blog over de essentie van goed onderwijs.

Onderwijs is een serieuze zaak. Het is ook nogal wat… jonge mensen voorzien van een waardevolle basis om iets nuttigs in de wereld te gaan doen. Ga er maar aanstaan. De druk is hoog, ook vanuit examencommissies en accrediterende instanties.

Jammer genoeg leidt al dat serieuze gedoe lang niet altijd tot het gewenste effect. Jong zijn betekent ook dat er allerlei andere dingen belangrijk zijn die niet per se met de opleiding te maken hebben. En dan heb je al minstens dertien jaar schoolbanken achter de rug – met mooie maar ook minder mooie herinneringen en ervaringen. Die neem je allemaal mee.

We moeten ook niet vergeten dat de hele dag nieuwe dingen leren bijzonder veel energie kost. Wie denkt dat leerlingen/studenten acht uur per dag, veertig uur per week ‘aan kunnen staan’ om nieuwe kennis tot zich te nemen en nieuwe vaardigheden aan te leren, heeft het goed mis. Ga even bij jezelf te rade: lukt het je echt om op elk moment van de dag in de leerstand te staan, steeds te moeten bedenken wat je volgende stap gaat zijn, steeds het juiste te doen als voorbereiding op een toets die je nog nooit eerder gedan hebt? Ik denk het niet. Toch is dat wat we impliciet van studenten verwachten: altijd aanstaan, altijd serieus met de studie bezig zijn.

Ik pleit voor meer geduld en meer lucht. Leren gebeurt niet ineens, het is onmogelijk om meteen het effect te zien van wat we in de klas behandelen. Elke docent die anders beweert, overschat zichzelf. Wanneer een klas actief aan het werk is, is dat nog geen garantie dat er geleerd wordt. Pas veel later, als studenten meer hebben geoefend in verschillende contexten, kun je zeggen wat er is blijven hangen. Je bent ook niet de enige factor in het leren geweest: ook de docent na jou, de stagebegeleider, een medestudent, een eigen ervaring en wie weet welke andere factor er nog meer heeft meegespeeld. We zouden ons werk wat meer moeten relativeren en wat meer ruimte moeten geven aan het toeval. De tijd wat meer het werk laten doen. Laisser-faire, maar wel in een rijke context. Want uiteindelijk heeft werkplezier, motivatie, het gevoel van verbondenheid, vrijheid, veiligheid om te experimenteren en het gevoel iets nuttigs te doen voor jezelf en de wereld, altijd zijn oorsprong in het programma en de uitvoering ervan door docenten.

Waarom mag onderwijs niet gewoon ‘leuk’ en ‘aantrekkelijk’ zijn? Een opdracht die je zelf als student ook wel had willen doen, een klaslokaal waarin je zelf ook wel een dag in had willen verblijven, een voorbeeld dat grappig is, maar wel aan het denken zet?

Dit is geen pleidooi voor het geforceerd ‘leuk’ maken van elke studentervaring en het uit de weg gaan van elke negatieve ervaring. Het moet ook af en toe schuren, je moet leren om moeilijke dingen te overwinnen en om complexe, niet per se ‘leuke’ problemen aan te pakken. Maar laten we het serieuze, zware, moeilijke niet als uitgangspunt en als grondtoon nemen. Waarom zou je niet iets meer je best doen om je modulewijzer toegankelijk en aantrekkelijk te maken? Waarom zou je beoordelingscriteria niet wat meer in voor de student begrijpelijke taal opstellen? Waarom zou je een opdracht niet net iets meer naar de belevingswereld van de student toeschrijven? En waarom zou je aan het begin van de studie niet gewoon beginnen met een leuke – maar evengoed veelbetekenende en waardevolle opdracht of lessenserie?

Vooral: relativeer je rol in het leven van een student. Je bent bij lange na niet het enige kanaal, de enige bron van de ontwikkeling van de student. Zelfs niet als het gaat over het vak dat je geeft.

‘Spelen met je toekomstige beroep’
‘Graag meer plezier op school! Bij de lerarenopleiding gezondheidszorg en welzijn hebben we drama geïntroduceerd, Professional Performance. Studenten spelen met behulp van theatertechnieken op een creatieve manier met hoe zij zijn als leraar. Dat is indrukwekkend, soms ontroerend en vooral vaak heel leuk! Daarnaast geeft het een onderbreking van het volle en snelle ritme van school en is er ruimte om, met lol en ontspanning, te dóén waar je anders alleen over leest en praat.’
Monique van den Heuvel, hoofddocent IvG

‘Moeilijk om in belevingswereld van student te verplaatsen’
‘Zelf heb ik geleerd dat je moet aansluiten bij de belevingswereld van de lerende om de kans te vergroten dat die nieuwe kennis integreert. Wat jammer is het dan dat het zo moeilijk is om je eigen perspectief los te laten en werkelijk vanuit de beleving van de student naar het onderwijs te kijken. Literatuur over participatief ontwerpen vertelt ons dat het betrekken van eindgebruikers in het ontwerpproces tot een passender eindresultaat leidt. Wordt het niet eens tijd voor studentenzetels in een curriculumcommissie?’
Peter van Waart, hoofddocent CMI

Meer blogs van Mark Smit

Tekst: Mark Smit
Illustratie: Marit Breuker
Redactie & reacties: Olmo Linthorst

Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief!

 Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie?

Reacties

Laat een reactie achter

2 Responses to Op zoek naar de essentie #3 – Mag onderwijs soms ook leuk zijn?

  1. Je moet je studie heel serieus nemen. Dat vind ik echt. Maar neem het alsjeblieft niet zo serieus!

  2. Mag? Moet! ☺️ Zonder spelen en plezier wordt echt leren lastig

Spelregels

De redactie waardeert het als je onder je eigen naam reageert.

  1. Comments worden door de redactie gemodereerd. 's Avonds en in het weekend gebeurt dat niet standaard, en kan het dus langer duren voor je opmerking online komt.
  2. Houd het netjes, beschaafd, vriendelijk en respectvol. Niet vloeken of schelden.
  3. Dwaal niet af van het onderwerp (blijf ‘on topic’).
  4. Wees kort, duidelijk en maak een punt.
  5. Gebruik argumenten, geen uitroepen.
  6. Geen commerciële boodschappen.
  7. Niet op de persoon spelen.
  8. Niet discrimineren, aanzetten tot haat of oproepen tot geweld (ook niet voor de grap).
  9. Van bezoekers die een reactie achterlaten op de site wordt automatisch het IP-adres opgeslagen.
  10. De redactie geeft reacties die dreigende taal bevatten door aan de veiligheidscoördinator van de Hogeschool Rotterdam.

Lees hier alle details over onze spelregels.

Back to Top