In mei ging de voorstelling ‘Verloren Onschuld’ van het Rotterdams Wijktheater in première. Op verschillende bijzondere locaties in Zuid-Holland wordt de voorstelling over de toeslagenaffaire gespeeld, met achteraf een nagesprek om je gevoelens en gedachten te kunnen ventileren.

Op een dinsdagavond fietste ik naar de Schotse kerk in Rotterdam. Die plek mag je nu even vergeten, want de voorstelling wordt bijna iedere keer op een andere locatie gespeeld. Ik werd welkom geheten door een medewerker van het theater, die mij direct vertelde wat me te wachten stond. Op de flyer die ik van hem kreeg stonden alle begrippen die behandeld gingen worden in de voorstelling. De betekenis van woorden als ‘hardheidsclausule’, ‘aanmaning’ en ‘Catshuisregeling’ kwamen hierin voor. Handig, want later in de voorstelling kwamen deze termen aan bod.

Onmogelijk om weg te kijken

Uiteraard dacht ik te weten – zoals vele anderen met mij – wat de toeslagenaffaire is en wat dit treurige incident teweeg heeft gebracht. Toen ik de zaal in liep en een plekje mocht uitzoeken, werd de boodschap van de makers duidelijk. Er stonden vier tafels met een laptop, een lamp en een paar mappen met papieren die de betreffende dossiers moeten voorstellen. Het publiek zit rondom dit speelveld, waardoor je onmogelijk weg kunt kijken. Het is de confrontatie met het gefaalde beleid en de schrijnende gevolgen die je in het gezicht gehouden worden. Iedereen kreeg een papiertje en een pen met de boodschap: ‘Schrijf alles op wat in je opkomt.’ 

Het stuk wordt gespeeld door Kaltoum Boufangacha en Yuli Minguel. Ze vertelden verhalen over de schrijnende gevallen binnen de toeslagenaffaire. Ze kozen op sommige stukken voor speels taalgebruik, neigend naar spoken word. De twee actrices wisselden van de rol van verteller die je door het verhaal leidt, naar de rol van slachtoffer van de toeslagenaffaire.

Nagelbijten en verkrampte gezichten

De monologen zijn gebaseerd op gesprekken met gedupeerden. Verhalen over moeders die geen eten meer konden kopen, bewindvoerders die de gedupeerden niet serieus namen, of een deurwaarder die bij beslaglegging op een auto zegt: ‘dan steel je toch een nieuwe, dat doen jullie toch?’

Ik zag mensen nagelbijten en zag verkrampte gezichten in het publiek, het viel sommigen zichtbaar zwaar. Het gaat je niet in de koude kleren zitten. Als buitenstaander begrijp je na de twee uur durende voorstelling een fractie van de gevoelens van de gedupeerden.

Gevoel van onmacht

Het script is geschreven uit verhalen van lotgenoten, en met dat in het achterhoofd bekruipt je een gevoel van onmacht. In het nagesprek dat plaatsvond werd duidelijk dat deze voorstelling voor sommigen een moment van erkenning en opluchting is. Ze worden gezien, gehoord en misschien een beetje begrepen. Verschillende mensen uit het publiek werden aangewezen om hun zegje te mogen doen, of voor te lezen wat zij opgeschreven hadden. Er werd gehuild, gediscussieerd en af en toe gelachen.

Al met al een avond waar je veel gevoelens en gedachten ervaart die misschien niet altijd even leuk zijn, maar wel goed zijn om mee geconfronteerd te worden. De eindboodschap was dan ook: ‘Neem mee wat je vanavond hebt gezien, en zeg het voort.’

Waardering

Prijs: Kaartjes voor de voorstelling zijn afhankelijk van de locatie gratis of 5 euro

Speeldata: In oktober, november en december 2023 en januari 2024 staan nog voorstellingen gepland; kaartjes koop je online.

Bereikbaarheid en toegankelijkheid: Doordat het theaterstuk iedere keer op een andere locatie en tijd te zien is, is het handig om de site hiervoor te checken.

Tekst: Donna Wijnmaalen
Foto’s: Studio Infini, Donna Wijnmaalen

Meer UIT artikelen

• UIT: Woonkamervibes en heerlijke performances in ROOM
• UIT: Nachtje feesten bij Munch 4AM
• UIT-XL: De leukste zomertips voor Rotterdam
• UIT: Een betoverende dag op Elfia
• UIT: ‘Verloren Onschuld’, een confronterende voorstelling over toeslagenaffaire
• UIT: Verhalen uit Tarwewijk als erfgoed van Zuid
• UIT: Een Russische onderzeeër weer laten werken in een zenuwslopende escaperoom
• UIT: Inspirerende kunstroute op het dak van Winkelcentrum Zuidplein
• UIT: Volledig symfonieorkest zorgt voor kippenvel gedurende filmvertoning Casino Royale

Volg ons op Instagram